Буро тӀара боккъонца йола училище

Рувики материал
Достопримечательность
Буро тӀара 1-гӀа боккъонца йола училище
Владикавказское 1-е реальное училище
Тимирязевский 3, Кирова 37, Владикавказ.jpg
Паччахьалкхе Эрсече
Пхье Буро
Йола моттиг Тимирязева урамг, 3 / Кирова урам, 37
Хьалйоттар 1911—1913 шераш

Буро тӀара боккъонца йола училище (эрс: Владикавказское 1-е реальное училище) — Буро тӀара архитектуран сийленг. Эрсечен гучаяьккха товшхала тӀехьален объект а ХӀирийчен товшхала тӀехьален объект а я[1]. Укх гӀишлон чу 1918-ча шера Къулбаседа Кавказе хьалхара лакхера дешарче хинна Политехнически институт хиннай[2].

Тархьара гӀишлон корпус еррига Тимирязева урамга латт, цхьабакъда из Кирова урама тӀа латтача Лоамарой университета кара хиларах, «Кирова, 37» а язду цун цӀай.

Тархьар

[тоаде | тоаде чура]

1870-ча шера Буро тӀа хьалхара боккъонца йола училище йиллай[3], пхьен хьалхара юкъера дешарче а хулаш[3][4]. 1897-ча шера училище йиъ класс йолча дешара тӀара ялх класс йолча тӀа а яьккхай[5] Москван урами Александра урамги вӀашагӀкхетача саьнга еттача ший гӀишлон чу дӀачу а яхай[6]. Моттиг дукхагӀа хиларах Гимназен урама тӀа яьла́ча дӀакъайла́ча маӀача наьха прогимназен чура дешархой боккъонца йолча училище хьалбоалбаь хиннаб[7].

1918-ча шера гӀишлонах национализаци а яь цу чу Къулбаседа Кавказе хьалхара лакхера дешарче хьаяьй. Таханарча дийнахьа гӀишлон чу Лоамарой университета библиотека йоалл[6].

Москван урама тӀа аравоалаш хиннай училищен пансион, шоллагӀча гӀата тӀа киназ-цӀа а долаш[4]. Училищеи Буро тӀарча гарнизона тупи цхьан гӀишлон чу а йолаш цхьа юкъара архитектурни комплекс йолаш лаьтта Москван урама тӀа. Дешархой совбаларца 1911-ча шера Александра урамга тӀа керда корпус хьатӀаеш белхаш доладаь хиннад. 1913-ча шера гӀишло хьалъяь яьнна хиннай модерн яхача архитектурни стилах, из гӀишло я таханарча дийнахьа йисар а. 1930-ча шера хӀанзара Лоамарой университет хьалъеча хана Москван урама тӀа лаьтта саьнга хинна корпус йохаяь хиннай тӀеман гарнизона тупацеи Тенгински сура рядовой хиннача Архип Осипова сийленгацеи цхьана (таханарча дийнахь цу метта И. Плиевчун бюст латт).

Керда хьалдаьча шозза вӀаштӀардаьча Александра урамга лаьтта́ гӀишлонна хьатӀаь хӀама хиннай — Буро тӀара хьалхара спортзал хиннай цу чу[3][4]. Керттерча наӀараш тӀа, шоллагӀча гӀата тӀа, актови зал хиннай чӀерхаш а йолаш. Тховна тӀа бухь ца богӀаш, цунна когаметта айламӀилман тохкамаш дергдолаш чоалх хьалъяь латташ хиннай гӀишлон тӀа[4].

Кхыдар

Буро тӀа 1909-ча шера денз 2-гӀа боккъонца йола училище а хиннай болх беш, из яьлай ГӀапковна урама тӀа (хьалха хинна Лоамарой-Пушкина общежити).

Белгалдаккхар

[тоаде | тоаде чура]
  1. ↑ Перечень выявленных объектов культурного наследия Республики Северная Осетия-Алания. Хоам хьаийца таьрахь: 12.02.2020. Архиваци яьй 26.10.2020.
  2. ↑ Торчинов В. А., Владикавказ., Краткий историко-краеведческий справочник, стр. 151
  3. ↑ 1 2 3 Торчинов В. А., Владикавказ., Краткий историко-краеведческий справочник, стр. 150
  4. ↑ 1 2 3 4 Цаллагов С. Ф., Владикавказ — летопись в камне, Книга-фотоальбом, стр. 58
  5. ↑ Торчинов В. А., Владикавказ., Краткий историко-краеведческий справочник, стр. 147
  6. ↑ 1 2 Киреев Ф. С., По улицам Владикавказа, стр. 168
  7. ↑ Торчинов В. А., Владикавказ., Краткий историко-краеведческий справочник, стр. 146

Литература

[тоаде | тоаде чура]
  • Цаллагов С. Ф., Владикавказ — летопись в камне, Книга-фотоальбом, Владикавказ, дизайн-студия «Веста», 2008. — 136 стр., илл. 320
  • Торчинов В. А., Владикавказ., Краткий историко-краеведческий справочник, Владикавказ, Северо-Осетинский научный центр, 1999, стр. 150—151, ISBN 978-5-93000-005-0
  • Киреев Ф. С., Тимирязевский переулок — Александровский переулок/ По улицам Владикавказа, Владикавказ, Респект, 2014, стр. 168, ISBN 978-5-905066-18-4.
Хьаст — «https://inh.ruwiki.ru/w/index.php?title=Буро_тӀара_боккъонца_йола_училище&oldid=126347780»