ГӀалгӀайчен цӀайнаш

Рувики материал

ГӀалгӀай Мехка цӀайнаш (эрс: Праздники Ингушетии) — официальни ГӀалгӀай Мехка дӀаоттадаь дола болх ца беш цӀай деш дола деноши, къаман цӀайнаши, иштта дагалоацама деноши. Официальни цӀайнаш ГӀалгӀай Республика законашцеи Мехдаь указашцеи чӀоагӀду.

Болх беш доаца цӀай деш дола денош

Таьрахь ЦӀи Белгалдаккхар
Аьтинга бетта 4-гӀа дийнахьа Республика ди — ГӀалгӀай Республика ди Россен Лакхерча Совето 1992 шера аьтинга бетта 4-гӀча дийнахьа закон тӀаийцад «Об образовании Ингушской Республики в составе РФ» яхаш. Ишта, цу дийнахьа меттаоттадаьд гӀалгӀай паччахьалкхе хилар.
Шавваль бетта 1-гӀча дийнахьа Мархаш Дерригача дунен тӀа Рамадан (Мархий бутт) чакхбаьлча дездеш дола цӀай (Ид аль-Фитр, Ураза-байрам) ГӀалгӀай мехка «Мархаш» яхаш да. Из дездар ший тайпара хул, гӀалгӀай къаман Ӏадаташ лела а деш, бӀарчча 3 дийнахьа. «Мархаш» гӀалгӀашта бусалба а къаман а цӀай да[1][2].
Зуль-хиджа бетта 10-гӀча дийнахьа ГӀурбаш Дунен тӀа бусалба наха леладеш дола цӀай Ид аль-адха (е Курбан-байрам) ГӀалгӀай мехка «ГӀурбаш» яхаш да.

Кхыдола къаман цӀайнаш

Таьрахь ЦӀи Белгалдаккхар
КӀимарса бетта 11-гӀча дийнахьа ГӀалгӀай Республика паччахьалкхен байракха ди ГӀалгӀай Республика байракх юха а дӀачӀоагӀъяьй 1999 шера кӀимарса бетта 11-ча дийнахьа[3]. 2014 шера тов бетта 11-ча дийнахьа ГӀалгӀай Республика Мехкдаь Указаца кӀимарса бетта 11-гӀа ди тӀаийцад «ГӀалгӀай Республика байракха ди» да аьнна[4].
Маьцхали бетта 1-гӀча дийнахьа ГӀалгӀай Республике кхела система кхоллара ди 1 августа 1924 года был образован Областной Суд Ингушской Автономной области. Это дата стала началом образования судебной системы Ингушетии. 6 мая 2004 года это было признано Постановлением Народного Собрания РИ «О дате образования судебной системы в Республике Ингушетия»[5]. А 4 июня 2004 года Указом Президента РИ 1 августа был признан днем образования судебной системы в Республике Ингушетия и установлен праздничным днем[6]. Так, Ингушетия является первым и пока единственным субъектом РФ, где день образования судебной системы признан праздничным днем[7].
Тов бетта 16-гӀча дийнахьа Сесарий цӀей ГӀалгӀай къаман багахбувцаме долаш да эзар шерашкахьа гӀалгӀайшта юкъе шера цкъа цхьан дийнахьа кхалнаьха къаьстта шоай цӀей дездеш хиннад аьнна, «Сесарий цӀей» оалаш хиннад цох[8][9][10]. 1998 шера тушола бетта 5-гӀча дийнахьа ГӀалгӀай Республика Мехкдаь Указаца дӀачӀоагӀдаь хиннад Республике ишта дола цӀай леладеш хургдолга[11]. ТӀехьагӀа, 2000 шера, къаьстта ди а белгалдаьккхад — тов бетта 16-гӀа ди[12].

Дагалоацама денош

Таьрахь ЦӀи Белгалдаккхар
Саькура бетта 27-гӀча дийнахьа ГӀалгӀай Республика Конституцен ди 1994 шера саькура бетта 27-гӀча дийнахьа дерригача къаман кхач тассаре тӀаийцай ГӀалгӀай Республика Конституци.
КӀимарса бетта 7-гӀча дийнахьа ГӀалгӀай паччахьалкхе хилара ди 1924 шера кӀимарса бетта 7-гӀча дийнахьа РСФСР юкъе хьаяь хиннай къаьстта йола ГӀалгӀай автономе область. Тахан из ди дездеш да гӀалгӀай паччахьалкхе хилара ди да аьнна[13].

Хьажа иштта

  • Эрсечен цӀайнаш

Белгалдаккхар

  1. ↑ Праздник разговения в Ингушетии. Хоам хьаийца таьрахь: 2015 шера маьтсела бетта 28-гӀа ди. Архиваци яьй 28.05.2015.
  2. ↑ Праздник Мархаж (Ид аль-Фитр) в Ингушетии будет запоминающимся. Хоам хьаийца таьрахь: 2015 шера маьтсела бетта 28-гӀа ди. Архиваци яьй 28.05.2015.
  3. ↑ Закон Республики Ингушетия от 11.07.1999 № 6−РКЗ «О Государственном флаге Республики Ингушетия» // Wayback Machine архиве дӀадилла шоллар (22.02.2014). Принят Народным Собранием Республики Ингушетия 17.06.1999.
  4. ↑ Жители Ингушетии впервые отметят День государственного флага. Хоам хьаийца таьрахь: 2015 шера кӀимарса бетта 11-гӀа ди. Архиваци яьй 13.07.2015.
  5. ↑ Постановление Народного Собрания Республики Ингушетия от 6 мая 2004 г. N 125 «О дате образования судебной системы в Республике Ингушетия»
  6. ↑ УКАЗ Президента РИ от 04.06.2004 N 100 «ОБ УСТАНОВЛЕНИИ ДНЯ ОБРАЗОВАНИЯ СУДЕБНОЙ СИСТЕМЫ В РЕСПУБЛИКЕ ИНГУШЕТИЯ ПРАЗДНИЧНЫМ ДНЕМ»
  7. ↑ Председатель Верховного Суда РИ Албаков Д. Х. в Приветственном письме к 80-летию Верховного Суда РИ. История развития судебной системы Ингушетии. Автор: Кодзоев Н.Д. М. 2006. С. 6
  8. ↑ День ингушских амазонок / «Это Кавказ», 29.09.2017.
  9. ↑ Цей. Торжество кавказских «амазонок» / «Военное обозрение», 14.04.2020.
  10. ↑ «Сесарий цӀей!» («Народный женский праздник») / Минкультуры Ингушетии.
  11. ↑ Указ Президента Республики Ингушетия от 5 марта 1998 г. № 31 «Об общенациональном женском празднике Республики Ингушетия «Сесарий цӀей»
  12. ↑ Указ Президента Республики Ингушетия от 25 мая 2000 г. № 102
  13. ↑ В Ингушетии отмечают 91-ю годовщину образования Ингушской автономии. Хоам хьаийца таьрахь: 2015 шера кӀимарса бетта 7-гӀа ди. Архиваци яьй 8.07.2015.

ТӀатовжамаш

Хьаст — «https://inh.ruwiki.ru/w/index.php?title=ГӀалгӀайчен_цӀайнаш&oldid=126169853»