Дега ишемически лазар

Рувики материал
Дега ишемически лазар
Дега ишемически лазара схематически сурт
Дега ишемически лазара схематически сурт
МКБ-10 I20-I25
МКБ-9 410-414
DiseasesDB 8695
eMedicine med/1568 
MeSH D017202

Дега ишемически лазар (эрс: Ишемическая болезнь сердца (ИБС), коронарные заболевания сердца; лат: morbus ischaemicus cordis, хьадаьннад яний: ἰσχαιμία[1] — исхайми́а — «ишемия» яхачох, хӀаьта из ше хьадаьннад — ἴσχω[2][3] — и́схо — «гоаде, соцаде» яхачохи, αἷμα[4] — айма — «цӀий» яхачохи) — дега дулха́ кислородацеи кхачан хӀамацеи хронически кхоачам цахиларо хулийташ дола хьал. Цу хьала эггара дукхагӀа хулаш дола бахьан да атеросклеротически бляшкаш коронарни артерешка хьаӀа́р. Дега ишемически лазар белгалдеш йолча симптомех лоархӀ дувхьар а, стенокарди хьахилар а (наькха чу лазар дар)[5]. Юххьанца цӀий лелар телхача, симптомаш гуча ца ювла мег, цудухьа, хьал геттара халчада́лар а — миокарда инфаркт (дега чоап) хилар — хьалххе гуш белгалонаши симптомаши йоацаш хила мегаш да[6]. Дега ишемически лазар 2019 шера дунен тӀа Ӏоажала керттера бахьан дар аьнна оттадаьд ВОЗ яхача организаце[7].

Дега ишемически лазара хила кхерам бола фактораш шин даькъе екъ: модифицируеми йоацараши (тӀахьожам лоаттабе вӀаштехьа доацараш), модифицируеми яраши, царех я гӀаьле увзари, дегӀ тоъал хьинаре хьоадеш ца хилари, совдола дозали, балансированни доаца хӀама даари. Дега ишемически лазар хургдоацаш профилактика яра духьа вахар-лелар тоаде деза (корта бохабу хӀамеи гӀаьле увзари дитар, дарбане хургдолчча тайпара хӀама даар, физически упражненеш яр). ХӀаьта дарба деш хилча, вахар-лелар тоадарал совгӀа, молхаш а язъю: цӀий яькхдерзадараши, коачдераши, дотта ца дайтараши, иштта бета-блокатораши, цул совгӀа кхыйола препараташ а лелаю. Цхьайолча хана унахо эттӀаве везаш хул[5].

Хьажа иштта

[тоаде | тоаде чура]

Белгалдаккхар

[тоаде | тоаде чура]
  1. стр. 398 греко-русский словарь. Хоам хьаийца таьрахь: 27.07.2021. Архиваци яьй 6.09.2021.
  2. ἴσχω («задерживать»)
  3. стр. 366 ἔχω‎ («иметь») значение слова в греко-русском словаре. Хоам хьаийца таьрахь: 27.07.2021. Архиваци яьй 6.09.2021.
  4. стр. 30 греко-русский словарь. Хоам хьаийца таьрахь: 27.07.2021. Архиваци яьй 6.09.2021.
  5. 1 2 Coronary Heart Disease. NIH. Хоам хьаийца таьрахь: 2.11.2021. Архиваци яьй 3.11.2021.
  6. Angina. MedlinePlus. Хоам хьаийца таьрахь: 2.11.2021. Архиваци яьй 29.10.2021.
  7. The top 10 causes of death. world health organization (9.12.2020). Хоам хьаийца таьрахь: 2.11.2021. Архиваци яьй 23.04.2018.

Литература

[тоаде | тоаде чура]

Ӏилман лустамаш[тоаде | тоаде чура]

  • Thomas M. Maddox, Maggie A. Stanislawski, Gary K. Grunwald. Nonobstructive Coronary Artery Disease and Risk of Myocardial Infarction // Jama. — 2014. — Вып. 312 (17). — С. 1754–1763.. — DOI:10.1001/jama.2014.14681.
  • Juhani Knuuti, William Wijns, Antti Saraste. 2019 ESC Guidelines for the diagnosis and management of chronic coronary syndromes: The Task Force for the diagnosis and management of chronic coronary syndromes of the European Society of Cardiology (ESC) // European Heart Journal. — 2020. — Вып. 41. — С. 407—477. — DOI:10.1093/eurheartj/ehz425. — PMID 31504439.
  • G S Werner, M Ferrari, S Betge. Collateral function in chronic total coronary occlusions is related to regional myocardial function and duration of occlusion // Circulation. — 2001. — Вып. 104(23). — DOI:10.1161/hc4801.100352.
  • Michael Pignone, Angela Fowler-Brown, Mark Pletcher. Screening for Asymptomatic Coronary Artery Disease: A Systematic Review for the U.S. Preventive Services Task Force // Systematic Evidence Review. — 2003. — Вып. 3.
  • Eur J Prev. SCORE - European High Risk Chart // European Guidelines on CVD Prevention in Clinical Practice. — 2016. — Вып. 11. — DOI:10.1177/2047487316653709.
  • Jeroen J Bax, Robert L Frye, Lawrence H Young. Screening for Coronary Artery Disease in Patients With Diabetes // PubMed. — 2007. — Вып. 30 (10). — DOI:10.2337/dc07-9927.
  • Fadi J Charchar , Lisa Ds Bloomer, Timothy A Barnes. Inheritance of coronary artery disease in men: an analysis of the role of the Y chromosome // Lancet. — 2012. — Вып. 379(9819). — С. 915—922. — DOI:10.1016/S0140-6736(11)61453-0.
  • T Gordon, W B Kannel, M C Hjortland. Menopause and coronary heart disease. The Framingham Study // Ann Intern Med. — 1978. — Вып. 89(2). — DOI:10.7326/0003-4819-89-2-157.
  • J Antonio Aviña-Zubieta, Hyon K Choi, Mohsen Sadatsafavi. Risk of cardiovascular mortality in patients with rheumatoid arthritis: a meta-analysis of observational studies // Arthritis Rheum. — 2008. — Вып. 59(12). — DOI:10.1002/art.24092.
  • Moien AB Khan, Muhammad Jawad Hashim. Global Epidemiology of Ischemic Heart Disease: Results from the Global Burden of Disease Study // Cureus. — 2020. — Вып. 12 (7). — DOI:10.7759/cureus.9349.
  • Alexandra N. Nowbar, Mauro Gitto, James P. Howard. Mortality From Ischemic Heart Disease // Cardiovascular Quality and Outcomes. — 2019. — Вып. 12. — DOI:10.1161/CIRCOUTCOMES.118.005375.
  • H Tunstall-Pedoe, K Kuulasmaa, M Mähönen. Contribution of trends in survival and coronary-event rates to changes in coronary heart disease mortality: 10-year results from 37 WHO MONICA project populations. Monitoring trends and determinants in cardiovascular disease // Lancet. — 1999. — Вып. 353(9164). — DOI:10.1016/s0140-6736(99)04021-0..
  • Kai Kappert, Michael Böhm, Roland Schmieder. Impact of sex on cardiovascular outcome in patients at high cardiovascular risk: analysis of the Telmisartan Randomized Assessment Study in ACE-Intolerant Subjects With Cardiovascular Disease (TRANSCEND) and the Ongoing Telmisartan Alone and in Combination With Ramipril Global End Point Trial (ONTARGET) // Circulation. — 2012. — Вып. 126(8). — DOI:10.1161/CIRCULATIONAHA.111.086660.
  • Ralph B D'Agostino Sr, Ramachandran S Vasan, Michael J Pencina. General cardiovascular risk profile for use in primary care: the Framingham Heart Study // Circulation. — 2008. — Вып. 117(6). — DOI:10.1161/CIRCULATIONAHA.107.699579.
  • Shivani A Patel, Munir Winkel, Mohammed K Ali. Cardiovascular mortality associated with 5 leading risk factors: national and state preventable fractions estimated from survey data // Ann Intern Med. — 2015. — Вып. 163(4). — DOI:10.7326/M14-1753.
  • Sarah Lewington, Robert Clarke, Nawab Qizilbash. Age-specific relevance of usual blood pressure to vascular mortality: a meta-analysis of individual data for one million adults in 61 prospective studies // Lancet. — 2002. — Вып. 360(9349). — DOI:10.1016/s0140-6736(02)11911-8.
  • Amir Tirosh, Iris Shai, Arnon Afek. Adolescent BMI trajectory and risk of diabetes versus coronary disease // N Engl J Med. — 2011. — Вып. 364(14). — DOI:10.1056/NEJMoa1006992.
  • Salim Yusuf, Steven Hawken, Stephanie Ounpuu. Effect of potentially modifiable risk factors associated with myocardial infarction in 52 countries (the INTERHEART study): case-control stud // Lancet. — 2004. — Вып. 364(9438). — DOI:10.1016/S0140-6736(04)17018-9.
  • Yasuhiko Kubota, Kelly R Evenson, Richard F Maclehose. Physical Activity and Lifetime Risk of Cardiovascular Disease and Cancer // Med Sci Sports Exerc. — 2017. — Вып. 49(8). — DOI:10.1249/MSS.0000000000001274.
  • National Kidney Foundation. K/DOQI clinical practice guidelines for chronic kidney disease: evaluation, classification, and stratificationer // Am J Kidney Dis. — 2002. — Вып. 39.
  • Peter B Lockhart Ann F Bolger, Panos N Papapanou. Periodontal disease and atherosclerotic vascular disease: does the evidence support an independent association?: a scientific statement from the American Heart Association // Circulation .. — 2012. — Вып. 125(20). — DOI:10.1161/CIR.0b013e31825719f3..
  • L Montebugnoli, D Servidio, R A Miaton. Periodontal health improves systemic inflammatory and haemostatic status in subjects with coronary heart disease // J Clin Periodontol .. — 2005. — Вып. 32(2). — DOI:10.1111/j.1600-051X.2005.00641.x.

ТӀатовжамаш

[тоаде | тоаде чура]

Ло:Патология