Ма дарра къамаьл
Ма дарра къамаьл (эрс: прямая речь)— кхыча сага даьча тайпара е цо яздаьча тайпара, хувца ца хувцаш, доаладаь къамаьл да. Ма дарра къамаьл долча предложене юкъе хила тарлу автора дешаш. Масала: «Оаха дукха чкъаьрий лийцадар селхан» — йоахар Идриса. «Оаха дукха чкъаьрий лийцад селхан» — ма дарра къамаьл да[1].
Ма дарра къамаьла позице
• Ма дарра къамаьл хьалха латташ: «Вена хьа а этта, Баьтарбика аьлар: Со вода тӀем тӀа гӀалгӀай къаман денал, къонахчал дӀагойта». Нагахьа санна ма дарра къамаьл автора дешашта тӀехьа латте, цунна хьалха ши тӀадам оттабу, тӀаккха къамаьл кавычкашта юкъе оттаду;
• Ма дарра къамаьла тӀехьа автора дешаш хилча, цун тӀехьа цӀумолги такилги оттаду. Масала: «Хье дехкеваргволаш, цхьаккха хӀама ма делахь», — йоахар дас воӀага. Нагахьа санна ма дарра къамаьл, шийна чухь хаттар е айдар долаш хуле, цунна тӀехьа хаттара е айдара хьараки, тиреи оттаду. Масала: «Дукха хӀана гайра хьо?» — йоахар нанас йоӀага.
• Ма дарра къамаьла юкъе а латташ хул автора дешаш, царна хьалхеи тӀехьеи цӀумолги такилги оттаду. Цхьаццйолча хана, ма дарра къамаьл шин даькъах латташ хул, цунна юкъе автора дешаш а долаш, тӀаккха хьалхарча даькъан тӀехьа цӀумолги такилги оттаду, цул тӀехьа автора дешаш хул. Ма дарра къмаьла шоллагӀа дакъа доккхача алапаца язду, цунна хьалха такилг оттаду. Масала: «Сомадаьннадар Ӏурре оалхазараш, — язду авторо, — цхьаннахьа Ӏехаш мошарч я, хенах зӀок етташ сарсалаш яр, цхьа тамашийна екаш селасат а я» [1].
• Нагахьа санна ма дарра къамаьла хьалхара дакъа шийна чухь хаттар е айдар долаш хуле, автора дешашта хьалха уж хьаракаши такилги оттаду, хӀаьта автора дешашта тӀехьа тӀадами такилги оттаду. Масала: «ВиӀий моаршал да хьона со кхеваь, са мохк! — йоах оазархочо. — ЙӀовхал тел Ӏа сона, са даьй бӀаьхий мохк!» Шин е массехк сага къамаьл (диалог) кхыча тайпара а язду, хӀаране къамаьл кердача мугӀар тӀеи доккхача алапацеи долаш, хӀаьта хӀаране къамаьла хьалха такилг оттаду [1].
Хьажа иштта
Белгалдаккхар
- ↑ 1 2 3 Гандалоева, 2018, оа. 349.
Литература
- Гандалоева А. З. ХIанзара ГӀалгӀай мотт. Синтаксис. — Назрань : «Кеп», 2018. — 349 с.