Оахаранаькъан ЧхьагӀий Рашид-Бек
| Оахаранаькъан ЧхьагӀий Рашид-Бек | |
|---|---|
 | |
| Ваь таьрахь | 1893 |
| Ваь моттиг | |
| Кхелха ха | 20 наджгоанцхой 1942 |
| Кхелха моттиг | Кировски шахьар, Ленинграда область, РСФСР |
| БӀорахол |
 Россе импери СССР |
| БӀун тайпа | ТӀема-фе низ |
| БӀул даь шераш | 1914—1942 |
| Сраженеш/тӀемаш | |
Оа́харганаькъан ЧхьагӀий Рашид-Бек (эрс: Ахриев Рашид-бек Чахович) — Даькъастен къамашта юкъера хьалхара гӀаттархо; Таджикистана «Авиаце пионер»[1]; ГӀалгӀайчен хьалхара фекемахо[2]. Къаьстта хьожадар долча авиаординга юкъе волаш, тӀемахочун декхар кхоачашдеш веннав.
Биографи
ТӀем тӀа вахалехьа
Ваьв 1893-ча шера Фуртовге. ЦӀийх гӀалгӀа вар: цун да цӀихеза гӀалгӀай къам тохкаш хинна Ӏилманхо Оахаранаькъан ЧхьагӀа хиннав, хӀаьта нана Байсара Мочкъий йоӀ Ӏашат хиннай. Гимназе деша ваьгӀав, тӀаккха цул тӀехьагӀа 1914-ча шера Каьлакера тӀеман дешарче яьккхай[3].
Хьалхара Дунен тӀом
Хьалхарча Дунен тӀем тӀа дакъа лоацаш «Илья Муромец» яхача Россе императора тӀеман-фе флота (РИВВФ) авиадивизиона. Цу дивизиона́ юкъе йодаш хиннад бомбаш етта 10 фекема. Цар керттерча декхарех хиннад немций бӀун тӀе́ча (коммуникацеш, лармаш, иштта дӀахо) бомбаш етташ Эрсечен авиаце тӀеман операцешка да́къа лацар[4].
ШоллагӀа дунен тӀом
1942 шера январь 30 дийнахьа Рашид-Бек хьалха а волаш арадаьннача кхаь фе́ке́ма́ зенитни герз дийтта́ хиннад. Ши ке́ма чуде́жад немцаша цу юкъа́ дӀалаьца́ча лаьтта. 1944 шера Ленинграда область немцашкара юхаяккхачул тӀехьагӀа корадаьд чудожадаь хинна фекемаш. ГӀаттархой дегӀамех диса́р (Оахаранаькъан Рашид-Бека дегӀ а) Арбузово яхача юрта йисте сийдеш дӀаделла́ хиннад.
ЦӀагӀара нах
- Да — Элмарзий ЧхьагӀа (1850—1914), россе Ӏилманхо, гӀалгӀай этнограф, юрист.
- Воша — Руслан, милице болхло хиннав, балха волаш вийнав.
- ВоӀ — Хьажа, ГӀаьбартой-Малкхарой паччахьалкхен университета лорий факультета декан[3][5].
Белгалдаккхар
- ↑ А. Ларенок, В. Гладкий, В. Блашкевич. Это начиналось так... // Крыльям Таджикистана — 70. Страницы героизма и славы авиаторов Таджикистана. — Душанбе, 1994.
- ↑ Российская музейная энциклопедия: Н-Я
- ↑ 1 2 Газдиевы-Базоркины в истории Ингушетии и России. Сердало (4.04.2011). Хоам хьаийца таьрахь: 13.01.2013. Архиваци яьй 21.01.2013.
- ↑ Р. Аушева. Родом он из Фуртоуга. Газета «Голос Назрани». Хоам хьаийца таьрахь: 13.01.2013. Архиваци яьй оригинала тӀара 15.04.2013.
- ↑ Мой дед — Чах Эльмурзиевич Ахриев (24.06.1999). Хоам хьаийца таьрахь: 13.01.2013. Архиваци яьй оригинала тӀара 15.04.2013.
ТӀатовжамаш
- Зейнеп Дзарахова. Первый летчик из народов Северного Кавказа // Сердало : газет. — 2020. — 21 маьцхали.
- Ларенок А. П., Гладкий В. А., Блашкевич В. М. Крыльям Таджикистана — 70. — Душанбе, 1994. — C. 16-17.
- Ахриев Рашид-бек Чахович // vainah.info