Поаланкой Махье Мурад

Рувики материал
Поаланкой Махье Мурад
Polonkoev-murad-mahievich-1(1).jpg
Ваь таьрахь 9 маьтсела 1944(1944-05-09) (81 шу)
Ваь моттиг Дмитриевка, Щучински район, Кокчетава область, Казахий ССР, СССР
Паччахьалкхе
Жанр
  • Станковая живопись;
  • Монументальни живопись;
  • Графика;
  • Декоративно-прикладное искусство.
Дешар
  • Алмаатера исбахьален училище;
  • И. Е. Репина цӀерагӀа йола дийнача сурта, архитектуран Ленинградера институт.
СовгӀаташ
Золотая медаль Союза художников России
Званеш
Народный художник Российской Федерации — 2005 Россе Федераце дукха дика хӀамаш карагӀдийна суртанча — 1995
ГӀалгӀайчен Халкъа суртанча
Заслуженного деятеля искусств Чечено-Ингушской АССР (1981)
Дукха дика хӀамаш карагӀдийна исбахьален болхло (2002)

Поаланкой Махье Мурад (эрс: Полонкоев Мурад Махиевич; 9 маьтсела 1944, Бурабай шахьар[d], Кокчетава область[d]) — ГӀалгӀай суртанча, бӀалгӀаш ер, Халкъа ГӀалгӀай Мехка суртанч, Россе Федераце Халкъа суртанча (2005), Россе исбахьален академе сийдола доакъашхо, Эрсечен суртанчий юкъарчен гӀалгӀай отделене тхьамада.

Биографи

[тоаде | тоаде чура]

Мурад ваьв 1944-ча шера маьтсела бетта 9-ча дийнахьа Щучински шахьара Кокчетава областа Дмитриевке[1].

ТӀехьагӀо Мурад ший цӀагӀарча нахаца ваха дӀавахав Алмате, цига цо чакхдаьккхад ший дешар. ВорхӀ класс яьккхачул тӀехьагӀа 1961-ча шера из деша эттав Алма-Атерча исбахьален училище, из цо дийша йистеяьккхай 1966-ча шера.

1973-ча шера цо йистеяьккхай И. Е. Репина цӀерагӀа йола дийнача сурта, архитектуран Ленинграда институт (монументальни живопись яхача отделене). Его хьехархо хиннав профессор Мыльников Андрей Андреевич.

1975-ча шера Мурадах СССР суртанчий юкъарчен доакъашхо хиннав.

1981-ча шера цунна еннай Нохч-ГӀалгӀай АССР дукха дика хӀамаш карагӀдийнача исбахьален болхлочун цӀи. 1980—1988 шерашка из хиннав ЧИАССР суртанчий юкъарчен исбахьален гуллама доакъашхо. 1995-ча шера Мурада еннай Россе Федераце дукха дика хӀамаш карагӀдийна болхло яха цӀи. Декоративно-прикладной исбахьален гӀулакхеи кагирхой исбахьален кхолламцара бувзам чӀоагӀбареи дакъа лацарах цунна еннай дошо майдилги «Эрсечен ворхӀлагӀча къамай артиадан лауреат» яха дипломи.

Эрсечен суртанчий юкъарчен гӀалгӀай отделене тхьамада. 2002-ча шера тов бетта 10-ча дийнахьа цунна цӀи еннай ГӀалгӀай Мехка дукха дика хӀамаш карагӀдийна исбахьален болхло яха цӀи, 2005-ча шера маьцхали бетта 31-ча дийнахьа — Россе Федераце Халкъа суртанчий цӀи.

Цо болх бу тайп-тайпарча жанрашка: станокашка гӀолла басарашца дулла дийна сурт, монументальни дийна сурт, графика, декоративно-прикладной исбахьале. Цун цӀихезийтай тайп-тайпарча жанрех дийхкача дийнача сурташа. Исбахьален академе «Эрсий исбахьален ишкола ши зама» яхача каталога юкъе дахад цун балхаш «Вайнаьха вахар» («Жизнь вайнахов»). Россе исбахьален музее хьокха оттадаьд «Чабаны» яха сурт. Иштта цун балхаш да ГӀалгӀайчен хьокхача исбахьален паччахьалкхен музееи, [[ГӀалгӀай паччахьалкхен мохктохкама музей|Малсаганаькъан Т. цӀерагӀа йолча мохктохкама музееи||, Мемориал «Ийс гӀала» яхача мемориалеи, Россе Федераце музеяшкеи, мехкал арахьа йолча Эрсечен коллекцешкеи.

Мемориал «Ийс гӀала».

Из ва «Ийс гӀала» яхача сийленга проект оттаяьр а хьалъяьр а. Из проект яр бахьан долаш 2002-ча шера цунна елар Россе исбахьален академе дошо майдилг. Мемориал архитектуран сийленг да, из юкъе да Эрсечен исбахьален академе реестра, иштта А. Д. Сахарова цӀерагӀа йолча юкъарчен «Сийленгаши СССР доазон тӀа репрессех байнарашта хетадаь дагалоацама хьаракаши» яхача каталога юкъе а.

Гойтамаш

[тоаде | тоаде чура]
  • 1981 — Шолжа-гӀалий тӀа хинна хьалхара персональни гойтам;
  • 1988 — «Советский Юг» яхача гойтама зональни комитета доакъашхо;
  • 1989 — Санкт-Петербургеи, Москвеи, Алма-Атеи хинна гойтамаш;
  • 1991 — Норгехьа хинна гойтам;
  • 1993 — Наьсаре хинна персональни гойтам;
  • 1994 — ГӀалгӀайчен Шолжа-Пхьерча товшхала цӀагӀа хинна гӀалгӀай суртанчий гойтам;
  • 1995 — «ГӀалгӀайчен исбахьале» яха ГӀалгӀай суртанчий балхий гойтам ГӀалгӀайчен гойтара исбахьален паччахьалкхен музее;
  • 1996 — «ГӀалгӀайчен дошо гуйре» яха гойтам ГӀалгӀайчен гойтара исбахьален паччахьалкхен музее;
  • 1997 — «Поаланкой — суртанчий дезал» яха гойтам ГӀалгӀайчен гойтара исбахьален паччахьалкхен музее; ГӀалгӀайчен товшхала денош дездеш Москве дӀабихьа гӀалгӀай суртанчий кхоллама гойтам ;
  • 1998 год — Поаланкой дезала персональни гойтам ГӀалгӀайчен гойтара исбахьален паччахьалкхен музее; Уфе хинна ГӀалгайчен суртанчий кхоллама гойтам;
  • 2000 — «Имени твоему» яха Ерригроссе исбахьален гойтам; Тана-тӀарча-Ростове хинна «Лики Кавказа» яха гойтам;
  • 2001 — Магасе хинна ГӀалгайчен суртанчий кхоллама гойтам; «Са гӀалгӀайче» яхача кхоллама гойтам ГӀалгӀайчен гойтара исбахьален паччахьалкхен музее;«Навстречу третьему тысячелетию» яха ерригроссе гойтам Москверча юкъерча суртанча цӀагӀа;
  • 2002 — Париже хинна исбахьален гойтам; «Кавказа дуне» яхача гойтама зональни комитета доакъашхо;
  • 2003 — Поаланкой Мурадеи, Адамеи, Зелимаханеи кхоллама гойтам Москверча юкъерча суртанча цӀагӀа;
  • 2004 — Санкт-Петербурге хинна Эрсечен зӀилбухен суртанчий гойтам; Краснодаре хинна Эрсечен зӀилбухен суртанчий гойтам;
  • 2005 — «Къулбаседа Кавказа суртанчаш машарагахьа» яха Москве хинна гойтам; выставка «ГӀалгӀайчен суртанчий хӀанзара исбахаьле» Майкоперча Къулбаседа Кавказа Малхбоален паччахьалкхен музее;
  • 2006 — «Къаман Ӏадаташи кердалонаши гӀалгӀай суртанчий кхоллама юкъе» Москверча Федеральни Гуллама Федераце Совете хинна гойтам.

Литература

[тоаде | тоаде чура]
  • Бойцова Т. И. Изобразительное искусство Чеченской Республики / Хабарова М. В.. — Гр.: АО Издательско-полиграфический комплекс «Грозненский рабочий», 2018. — С. 106—107. — 256 с. — 500 экз. — ISBN 978-5-4314-0326-2.

Белгалдаккхар

[тоаде | тоаде чура]
  1. Полонкоев Мурат Махиевич, Участие в выборах. Хоам хьаийца таьрахь: 5.04.2022. Архиваци яьй 13.01.2022.

ТӀатовжамаш

[тоаде | тоаде чура]