Високосни доаца шу — беша ер лустам РУВИКИ дуненмаза-энциклопеде чухьа

Високосни доаца шу (Невисоко́сный (простой^[1]) год) — ханорга шу да високосни шерал цхьа ди кӀезигагӀа денош долаш (маьлха ханоргах), е цхьа бутт кӀезигагӀа бетташ долаш (бетта-маьлха ханоргах). Кхыча дешашца аьлча, високосни доаца шу — интеркаляцеш йоаца шу да. Григоре ханорга чу (юле ханорга чу санна) високосни доаца шераш лелаш мо, високосни а шераш леладу, ханорг тропически шераца нийса хургдолаш.

Високосни доацача шера саькура бетта 29-гӀа ди дац, цу бетта 28 ди мара хилац.

Григоре а юле а ханоргашка 365 деноех латтача високосни доацача шера чухьа 52 кӀиреи кхы цхьа дии да, из бахьан долаш хӀара високосни доаца шу дӀа а долалу, чакх а доалл цхьан (кӀиран) дийнахьа (масала, 2017 шера наджгоанцхой бетта 1-гӀа дии оагӀой бетта 31-гӀа дии шаккхе кӀирандийнахьа нийслора), хӀаьто високосни доацача шера тӀехьдоагӀа шу дӀадолалургда тӀехьа тӀадоагӀача дийнахьа. Високосни доацача шера саькура бетта нийсса диъ кӀира да, из бахьан долаш тушола бутт а цу дийнахьа дӀаболалу. Лайчилла бутт а цу дийнахьа болалу.

Григоре ханоргах хӀара 400 шерех 303 високосни доаца шераш да. Дистар духьа, юле ханоргах хӀара 400 шерех 300 да високосни доаца шераш, хӀаьта керда юле ханоргах (Яний православхой киназо леладеш долча) хӀара 900 шерех 682 високосни доаца шераш да.

Хьажа иштта

[тоаде | тоаде чура]

Григоре ханорга лоаттам

Белгалдаккхар

[тоаде | тоаде чура]

↑ Энциклопедический словарь юного астронома / Сост. Н. П. Ерпылев.. — М: Педагогика, 1980. — С. 112. — 320 с. — (Энциклопедический словарь).

Литература

[тоаде | тоаде чура]

Климишин И. А. Календарь и хронология. — Изд. 3. — М.: Наука. Гл. ред. физ.-мат. лит., 1990. — 478 с. — 105 000 экз. — ISBN 5-02-014354-5.

Хан дистара боарамаши стандарташи (эрс.) (гӀа.
Ӏилмаш Физика (эрс.) (гӀа. Тархьар Шераш лархӀар (эрс.) (гӀа. СедкъаӀилма Геологи (эрс.) (гӀа. Палеонтологи (эрс.) (гӀа.
Керттера духтӀе	Ха Хронометрия (эрс.) (гӀа. Боарамий шкала (ха) (эрс.) (гӀа. Метрология (эрс.) (гӀа.
Халкъашта юкъера стандарташ	Дунен координированни ха (UTC) Дунен ха (UT) (эрс.) (гӀа. Халкъашта юкъера зирхӀата ха (TAI) (эрс.) (гӀа. ISO 31-1 (эрс.) (гӀа. DUT1 (эрс.) (гӀа. ТӀех йола секунда (эрс.) (гӀа. Лаьтта кхесташ хилара Дунен къамашта юкъера гӀулакх (IERS) (эрс.) (гӀа. Лаьтта тӀара ха (TT) (эрс.) (гӀа. Геоцентрически координатни ха (TCG) (эрс.) (гӀа. Барицентрически координатни ха (TCB) (эрс.) (гӀа. БӀорахой ха (эрс.) (гӀа. 12 сахьатацара хан формат (эрс.) (гӀа. 24 сахьатацара хан формат (эрс.) (гӀа. ISO 8601 (эрс.) (гӀа. Таьрахь хувцадалара така (эрс.) (гӀа. Моттигера маьлха ха (эрс.) (гӀа. Сахьата оаса Ахкан ха (эрс.) (гӀа. Оасан ха (эрс.) (гӀа.
Тишъенна стандарташ	Эфемеридни ха (эрс.) (гӀа. Барицентрически динамически ха (TDB) (эрс.) (гӀа. Гринвичаъ йола юккъера ха (GMT) (эрс.) (гӀа. Гринвича меридиан (эрс.) (гӀа.
Ха	Айлам-ха (эрс.) (гӀа. Хронон (эрс.) (гӀа. АйламаӀилман декада (эрс.) (гӀа. Планковски зама (эрс.) (гӀа. Планковски ха (эрс.) (гӀа. T-симметри (эрс.) (гӀа. Цхьаннега хьажжа хилара теори (эрс.) (гӀа. Релятивистски ха лаьгӀъялар (эрс.) (гӀа. Гравитаце ха лаьгӀъялар (эрс.) (гӀа. ӀолархӀара системан ха (эрс.) (гӀа. Ший ха (эрс.) (гӀа. Time domain (эрс.) (гӀа. Цахаддаш йола ха (эрс.) (гӀа. Дискретни ха (эрс.) (гӀа. Йизза айлами хаи (эрс.) (гӀа. Ха дӀанийсъяр (эрс.) (гӀа.
Сахьаташ	Астрариум (эрс.) (гӀа. ЗирхӀата сахьат (эрс.) (гӀа. ГӀомара сахьат (эрс.) (гӀа. Хронометр (эрс.) (гӀа. Радиосахьат (эрс.) (гӀа. Маьлха сахьат (эрс.) (гӀа. Кулгах доалла сахьат (эрс.) (гӀа. Хин сахьат (эрс.) (гӀа. Сахьатий тархьар (эрс.) (гӀа.
Ханорг	СедкъаӀилман (эрс.) (гӀа. Юле Керда юле (эрс.) (гӀа. Григоре Бусалба Бетта-маьлха (эрс.) (гӀа. Маьлха (эрс.) (гӀа. Бетта (эрс.) (гӀа. Епакта (эрс.) (гӀа. Интеркаляци (эрс.) (гӀа. Високосни шу Високосни доаца шу Тропически шу (эрс.) (гӀа. Ди-бийса нисдалар (эрс.) (гӀа. Малха цӀарабалар е цӀаболар (эрс.) (гӀа. ВорхӀ ди дола кӀира (эрс.) (гӀа. КӀиран денош (эрс.) (гӀа. КӀиран ди хара алгоритм (эрс.) (гӀа. Вруцелето (эрс.) (гӀа.
Археологии геологии	Дунен къамашта юкъера стратиграфически комисси (эрс.) (гӀа. Геохронологически шкала (эрс.) (гӀа. Археологе чу таьрахь оттадар (эрс.) (гӀа.
Хронологи седкъаӀилмангахьа	Nuclear time scale (эрс.) (гӀа. Прецесси (эрс.) (гӀа. Седкъий ха (эрс.) (гӀа. ГӀалактикан шу (эрс.) (гӀа.
Хан дистара боарамаш	Секунда Минот Сахьат Ди-бийса КӀира Декада (эрс.) (гӀа. Фортнайт (эрс.) (гӀа. Бутт Кур (эрс.) (гӀа. Ахшу Шу Люстр (эрс.) (гӀа. Иттшу БӀаьшу Эзаршу Секулум (эрс.) (гӀа. Шейк (эрс.) (гӀа.
Хьажа иштта	Хронологи ДӀоахал (эрс.) (гӀа. Системацара ха (эрс.) (гӀа. Метрически ха (эрс.) (гӀа. Ментальни ха (эрс.) (гӀа. Таймкипер (эрс.) (гӀа. Декретни ха (эрс.) (гӀа.