Дунен къамашта юкъера заповедникий ди

Рувики материал
Дунен къамашта юкъера заповедникий ди
Къаман парк Абиску. Хьалхара свений къаман парк я Заполярье
Къаман парк Абиску. Хьалхара свений къаман парк я Заполярье
Оттадаьд 2000 шера Дунен къамашта юкъера Ӏалам лорадара союза инициативах
Дезду хӀара шера
Таьрахь Маьтсела бетта 24-гӀа ди
Дувзаденна да 1909 шера Свенехье къаман паркаш Ӏояхкарца

Дунен къамашта юкъера заповедникий ди (Междунаро́дный день запове́дников) — хӀара шера маьтсела бетта 24-ча дийнахьа дездеш дола цӀей да Дунен къамашта юкъера Ӏалам лорадара союза инициативах. Заповедникаш лораечарна болхговзала долча цӀейнех цаӀ да.

Свенехье  (эрс.) 1909 шера маьтсела бетта 24-ча дийнахьа къаман парк йиллай. Из мохк Европе хьалхара хиннаб шийна чухьа къаман паркийи резерватийи система хьахинна. Дунен къамашта юкъера заповедникий ди белгалдеш да 2000 шера денз хӀара шера Дунен къамашта юкъера Ӏалам лорадара союза (МСОП) инициативах. Керттера дола лерхӀар да — бунеи дийнатий дунеи лорадар[1][2].

Эрсече къаьстта дола Заповедникийи къаман паркийи ди  (эрс.) да, наджгоанцхой бетта 11-ча дийнахьа белгалдеш. Из таьрахь дувзадаьд паччахьалкхе хьалхара заповедник хьаелларца — Баргузински заповедник  (эрс.).

ЦӀейна Ӏадаташ

[тоаде | тоаде чура]

Укх дийнахьа паркийи заповедникийи лаьтташ тӀа тематиках дола гойтамаш хул, экскурсеш ю, Ӏалам лорадах лаьца лекцеш еш, фестивалаш а, кхыйола мероприятеш а ю.

Заповедникаш

[тоаде | тоаде чура]

Заповедникаш — шийна тӀа саго моллагӀа хӀама хьадар дийхка дола лаьттан е хин доакъош да. Хурхалаш, хьагӀараш, чхараш лорадара духьа да из[3]. Дунен тӀа хьалхара заповедник йилла хиннай Шри-Ланке вай замал хьалха III бӀаьшера. Цу хана Деванампиятисса царьо лаьрххӀа долча законаца ший наха дийхкад гӀайрен цхьайолча моттигашка лелар, шийнеи ший тӀехьеннеи уж юсаргйолаш[4]. Дунен къамашта юкъера Ӏалам лорадара союза хоамах, 2024 шера дунен тӀа 6555 къаман парк а 630 совгӀа Ӏалама биосферни заповедникаш а я, 119 мехка я уж ерригаш[5].

Дунен тӀа эггара йоккхагӀа йола заповедник Африке йоалл. Из кхеллай кхо къаман парк вӀашагӀтохаш — ЮАР йоалла Крюгера къаман парки, Мозамбике йоалла Лимпопо яха къаман парки, Зимбабве йоалла Гонарежу яха къаман парки. Цу заповедника юкъара майда — 35 тыс. кв. километр я[6]. Эггара зӀамигагӀа йолча заповедникех йола цаӀ, «Галичья Гора» яхаш, Эрсече йоалл. Цун майда 2,3 км² мара яц[7].

Белгалдаккхар

[тоаде | тоаде чура]
  1. 24 мая отмечается Международный день заповедников. gorodirkutsk.ru. Город Иркутск.РУ (22.05.2019). Хоам хьаийца таьрахь: 25.04.2025.
  2. Заповедный мир "Ненецкий", Русское географическое общество (24 маьтсела 2023). Техкад укх дийнахьа: 25.04.2025.
  3. Что такое заповедник, и чем он отличается от заказника: примеры, Моя планета. Техкад укх дийнахьа: 25.04.2025.
  4. Национальные парки Шри-Ланки. travellanka.ru. Хоам хьаийца таьрахь: 25.04.2025.
  5. Тамара Казарина. Заповедные места, ТАСС. Техкад укх дийнахьа: 25.04.2025.
  6. В Африке создан крупнейший национальный парк, РИА Новости (11 оагӀой 2002). Техкад укх дийнахьа: 25.04.2025.
  7. Международный день заповедников, Парламентская газета (24 маьтсела 2019). Техкад укх дийнахьа: 25.04.2025.

ТӀатовжамаш

[тоаде | тоаде чура]