Ченкий Керда шу 2025
| Китайский Новый год 2025 | |
|---|---|
 | |
| Кхыйола цӀи | Новый год по лунному календарю |
| МаӀан | Начало нового годового периода |
| Ӏадат | Новогодние и рождественские ярмарки, украшение городов и домов, украшение елей |
| Дувзаденна да | Китайский календарь, Новый год 2025, Китайский зодиак, Китайский Новый год |
Ченкий Керда шу 2025 (эрс: Китайский Новый год 2025) — малх цӀабаьнначул тӀехьагӀа, бутт кердабаларца дездеш дола цӀей да (оагӀой бетта 21-ча дийнахьа бутт кердабаларца). Григориански ханорга тӀагӀолла хьежача из ха нийслу наджгоанцхой 21-чеи саькура бетта 21-чеи деношта юкъе.
Ченкий гороскопо яхачох, хӀара шу хоттаденна да шийтта дийнатацеи, пхе хьалах цхьан хьалацеи: цӀерца, лаьттаца, маьхаца, хица, гаьнаца[1].
2025 шу ченкий ханоргага хьежжа Баьццарца дахчан лихьа шу лаьрхӀад. Из долалу наджгоанцхой бетта 29-ча дийнахьа, дезду 2026-ча шера саькура бетта 16-ча денга кхаччалца.
Тархьар
Дукха бӀаьшераш хьалха денз дездеш да Ченкий Керда шу. Из эггара дӀаьхагӀа а лоархӀамегӀа а дола цӀей да ченкий бетта-маьлха ханорга тӀа. ЦӀей дездеча таьрагахьа баь соцам бац. Ӏай малх цӀабаьнначул тӀехьагӀа бутт шозлагӀа керда баларца хьахул керда шу, цудухьа кердача шера таьрахь хувцалу наджгоанцхой 21-чеи, саькура бетта 21-чеи деношта юкъе.
Ченкий шийтта зодиака белгало — 12 шерах латта цикл я, царех хӀара шу вӀашидувзаденна да доаггӀача дийнатаца. Ченкий гороскопе нийслуш долча дийнатех я цицхолг, уст, пхьагал, сармак, цӀокъ, лихь, говр, газа, маймал, боргӀал, жӀали, хьакха.
ХӀара ченкечоа йовз ший зодиака белгало а, ший гаргарча наьха а доттагӀий а белгалонаш а[2].
Нахага салоӀийташ дола Ченкий культуран кертера дакъа хинна Ӏац Ченкий Керда шу, цул совгӀа цун социокультурни а маӀан да. Беттаца долча ханоргаца дездеш дола Керда шу — дезалаш вӀашагӀтоха, дай-ноаной лоархӀа цӀей да[3].
Баьццара дахчан лихьа белгало
2025 шу да Баьццара Дахчан лихьа шу — барт-машара, хьаькъала, говзала шу[4]. Лихьа шу хьагӀ, къизал, ши юхь хилар къоабала деш дац. Ӏалама хьалах цунца ювзаенна я га — низ дегӀаба́р, эргабалар хьахьокхаш йола белгало, баьццара бос га дийнъеш ба.
Малхбоалерча культуран юкъе лихь дукха дика оамалаш хьахьокхаш ба. Из дийнат вахаргара пайда эца а самукъадаьнна даха ховш а да. Вахаре лихь кхераме хила тарлу, цхьабакъда цунга зе дайта из геттара эгӀазбига беза[5].
Лихьа шера баь нах хул шоаш дер оза ховш а, наьха дег чу дар дика кхетадеш а. Царна нах дика бовз. Хургдар хьалххе ховш хул уж, цудухьа шоаш деш дола соцамаш нийсду цар. Гаьно кхоллама низ лу царна, цу низо нийса соцам бе хьаькъал совдоаккх. Баьццара бесо хьахьокх сабар, моллагӀча халонех кӀалхарвала ха́р шийна цхьаккха зе ца хулийташ.
Лихьарч моллагӀча метте сиха дӀанийслу, атта лох цар шоашта эшачунга долха наькъаш. Лихьарча наьха бӀарг тӀаоз Ӏаламо еннача хозалца. Цу шера баь нах хьалхе лелаеш хул. Цу наха́ хов шоашта дезар даккха, болх бе, вӀалла юха ца бовлаш.
Цул совгӀа лихьарча шоай дег чу дар хайтац, цар мел дар къайлагӀа хул[6].
Ӏадаташ
Ченкий мехка дукха Ӏадаташ да кердача шерца дувзаденна. Къаьнача Ӏадатах Керда шу хьатӀадоагӀача хана деррига доладаь гӀулакхаш чакхдаьха хила деза. Лостам бе волавала доагӀа санагӀа тӀара, эгӀара, хӀаьта лостам йистебаккха боагӀа цӀен юкъе, бе мел хинна кечалаш хьагулдарца. Керда шу дездеча хана кертера лоархӀ цӀе бос — маьлха, дегагӀоза бос.
Керда шу хьатӀакхоачача хана ченкаша наӀара саьнах каьхатах баьккха бӀаьха пхи оаса хьалъолл, цу оасаша хьахьокх ираза пхи тайпа: аьттув, сийле, дӀаьха вахар, таро, дегагӀоз[7].
Керда чу хьатӀада кӀезига ха йисача хана гӀар хилар керте да. Ченкий оаламо яхачох, цу хана арабоал харца низ, цо лех чусаца моттиг, цудухьа харцача низо наха́ бӀарчча шера оза бала тӀаба́ тарлу.
Кердача шера кертера кечалаш да декоративни лампилгаш, тайп-тайпара кепе йола сегоргаш. Корсама когаметта Ченкий мехка оттаеш йола га я Сердалон га.
Кердача шера хьалхара бийса къастара тӀехьа йоагӀа вӀашагӀкхетара бийса лоархӀ керда шу духхьал шоай дезалашца дездеш дола цӀен цӀей доландаь. Цу бийсан къинтӀерабоах цар цӀагӀара нах, халахетараш дӀадицдолийта[3].
ЛоархӀаме да цу сарахьа деш дола пхьор. Истола́ гонахьа гулалу цӀагӀа мел вар.
Ченкий мехка оалаш да, керда шу тӀаийцача тайпара дӀахо дӀагӀоргда. Цох тешандаь, уж истол дизза хилийта хьож. Кийчбеча кхачанна юкъе хиланза ялац котам, доуфу, чкъаьра. Доуфу я соех яьккха кӀолд. Цу кхачан цӀераш «ираз» яха дош санна хозаш я.
ЦӀей дездеш дӀадихьа пхьор йистедоал «ираза ахча» дӀадекъарца. БоккхагӀча наха берашта тел ахча цӀе бетташка дехкаш, цар аьттув хургболаш. Пхьор даьчул тӀехьагӀа Ӏовижа йиш яц, ираз дӀадохийтаргдоацаш.
СовгӀатех дала моагадаь да шишша дола хӀама, барт хургболаш. СовгӀата тела йиш яц сахьаташ, къаьстта боккхийча наха, ловзоргаш, берий барзкъаш тӀехье йоацача наха́. Хьаьшаша совгӀаташ чуболхача хана дӀалу цӀен-даьга, е къайлагӀа дут, цар шоаш хьалохаргдолаш[8].
Лихьа шера баь цӀихеза нах
- Одри Хепбёрн,
- Андрей Миронов,
- Том Харди,
- Дмитрий Медведев,
- Канье Уэст,
- Джоан Роулинг,
- Дэниел Рэдклифф,
- Тейлор Свифт,
- Александр Масляков,
- Боб Дилан,
- Ким Чен Ир,
- Чарльз Дарвин,
- Пабло Пикассо,
- Авраам Линкольн,
- Грета Гарбо,
- Мухаммед Али,
- Индира Ганди,
- Людмила Зыкина,
- Александра Пахмутова,
- Махатма Ганди,
- Джон Кеннеди,
- Кристиан Диор,
- Франс Шуберт,
- Анри Матисс,
- Гюстав Флобер,
- Эдгар Аллан По,
- Грета Гарбо,
- Николай Коперник,
- Аристотель Онассис,
- Джакомо Казанова.
Белгалдаккхар
- ↑ Как встречать 2025 год, чтобы год был хорошим, Мой Санта (13 ардара 2024). Техкад укх дийнахьа: 13.11.2024.
- ↑ Цзя Хуэйминь. Лунный календарь и знаки зодиака в повседневной культуре Китая. cyberleninka.ru. Манускрипт (2016). Хоам хьаийца таьрахь: 13.11.2024.
- ↑ 1 2 Цзя Хуэйминь. Китайские новогодние праздники по лунному календарю в повседневной культуре современного Китая. cyberleninka.ru. Общество: философия, история, культура (2016). Хоам хьаийца таьрахь: 13.11.2024.
- ↑ Козлова, Екатерина. Принесет удачу: каким будет 2025 год Зеленой Деревянной Змеи, Пятый канал (9 лайчилла 2024). Техкад укх дийнахьа: 13.11.2024.
- ↑ Зеленая деревянная змея - символ 2025 года: что важно знать о главном символе, КП.ру. Техкад укх дийнахьа: 13.11.2024.
- ↑ Комарова, Валентина. Зеленая деревянная змея — символ 2025 года: что означает, характеристика символа, когда наступает, каким будет и как правильно встречать, Гороскопы Mail (30 маьцхали 2024). Техкад укх дийнахьа: 13.11.2024.
- ↑ Евгения Григорьевна Белая. Новый год в Китае, Корее, Японии и России. cyberleninka.ru. Россия и АТР (2005). Хоам хьаийца таьрахь: 13.11.2024.
- ↑ История и традиции празднования Китайского Нового года, РИА Новости (31 наджгоанцхой 2014). Техкад укх дийнахьа: 13.11.2024.