ГӀалгӀай Республика ди
| ГӀалгӀай Республика ди | |
|---|---|
 | |
| Тайпа | Республика ди |
| Официальни цӀи | День образования Республики Ингушетия |
| МаӀан | Цу дийнахьа Россе Федерацен Лакхехьарча Совето тӀаийцад «Россе Федерацен лоаттаме ГӀалгӀай Республика вӀашагӀйолларах» дола закон |
| Дезду |
 ГӀалгӀайче |
| Таьрахь | Аьтинга бетта 4-гӀа ди |
| Мишта дезду | концерташ, мехкагӀончий акцеш, фейерверкаш |
| Ӏадат | Мехкдаь Администрацен гӀишлон чухьа на́ха́ паччахьалкхен совгӀаташ телар |
ГӀалгӀай Республика ди — гӀалгӀай къаман цӀей, хӀара шера аьтинга бетта 4-гӀча дийнахьа ГӀалгӀай мехка дездеш да.
Тархьар
1991-ча шера лайчилла бетта 30-ча дийнахьа дӀайихьай РСФСР юкъе ГӀалгӀай Республика хьаярца гӀалгӀай паччахьалкхе меттаоттаярах йола къаман юкъера референдум. Референдума комиссе баьча хоамах, 92 эзар сага юкъе (бахархоех 70 %) ГӀалгӀай Республика хьаяр къоабалдир 97, 4 % бахархоша. 1992-ча шера РФ Лакхехьарча Совето «Россе Федерацена юкъе ГӀалгӀай Республика хьаярах» бокъо тӀаийцар. Республика оттар 1992-ча шера оагӀой бетта 10-ча дийнахьа чӀоагӀдир Россе Федераце къаман депутатий съездо, цунга хьажжа хувцамаш юкъедихьар Россе Федерацен Конституцена.
Дездар
ГӀалгӀай Республика Мехкдас ший амарца дӀаоттадаьд 1995 шера[1] 1992 шера аьтинга бетта 4-гӀча дийнахьа гӀалгӀай паччахьалкхе меттаоттаяр дездар духьа. Цу дийнахьа Мехкдаь Администрацен чухьа сийлахь-дездар хул, Мехкдас паччахьалкхен совгӀаташ тел. Мехка пхьешка а юрташка а цӀейна концерташ увттаду, спортацареи мехкагӀончалеи акцеш а хул. Аьтинга бетта 4-гӀа ди мехка болх ца беш дола ди хул. Нагахьа санна шоатта дийнахьа е кӀирандийнахьа нийслой, салоӀама ди тӀадоагӀача балха денгахьа дехьадоаккх.
2022-ча шера лайчилла бетта 15-ча дийнахьа, Республикан 30 шу далар дездеш, Оахаранаькъан ЧхьагӀий цӀерагӀа йолча ГӀалгӀай Ӏилма-тохкама институте дайихьар «30 лет Республике Ингушетия: исторические вехи и перспективы развития» яха къаманна юкъера Ӏилма-практикан конференци. ВӀашагӀкхетаре дакъа лоацаш хилар малхбоале тохкаш бола института болхлойи, Миклухо-Маклая цӀерагӀа йола РАН этнологеи антрополгеи институтеи, Санкт-Петербургерча паччахьалкхен университетеи, Россе къамай Ассамблея болхлойи. Республика 30 шу дузаш, Ӏилманхошта, паччахьалкхен, политикан болхлошта, хьехархошта, йоазонхошта, лорашта, иштта дукхча къахьегамхошта таьрахь тӀалатташ арахийца йола майдалгаш ялар. Айдаь дездир ГӀалгӀайчен 20 шу дизар а. Ткъо шу дузаш, дукха объекташ хьайийлар: Сийлен, дагалоацама мемориал, концерташта лаьрхӀа амфитеатр, НТРК «ГӀалгӀайче». Иштта цу цӀейна хетадаь дӀайихьар турнир M-1 Chalenge 33, «Лоамара латар» аьнна цӀи а яьккха[2][3].
Белгалдаккхар
- ↑ Указ Президента Ресублики Ингушетия от 10 июня 1995 г. № 77 «О праздничном дне 4 июня».
- ↑ Три дня в краю башен
- ↑ Республике Ингушетия 20 лет. Торжества 9 июня. Фоторепортаж.