Статистикаца къоастаяь моттиг
Статистикаца къоастаяь моттиг (эрс: Статисти́чески обосо́бленная ме́стность, ингал: census-designated place, CDP) — Хетта Америкерча Штатий административни цхьоале я. Хьисап деш нах дӀаязбара духьа кхоллаш я уж США Нах ДӀаязбара Бюрос. Нах бахача моттигашта тарра, масала, йоккха а йоккха йоаца а пхьеши деревнеши йолаш санна, статистикаца къоастаяь моттигаш итт шера цкъа хьаеш я хьисап деш нах дӀаязбеш беча белха гӀулакха́. Статистикаца къоастаяьча моттигий шоай муниципальни урхале хилац. Духхьал юкъедехьа́ доацача лаьтташта чот ергйолаш кхоллаш я уж. Статистикаца къоастаяьча моттигий доазонаш бокъонацара статус йолаш дац[1].
Тархьар
Нах ДӀаязбара Бюро юкъедехьа́ доаца лаьтташта чот е йолаеннай 1850 шерагара денз. Цхьабакъда, 1890 шера хиннача хьисап деш нах дӀаязбеча хана Бюрос къоастадаьдац лаьтташ статусагӀа, юкъедехьа дола а доаца а лаьтташ цхьантарра «пхье» аьнна белгалдеш (ингал: town). Амма тӀехьагӀа чоалхане хилар тайп-тайпара йолча «пхьешта» юкъера башхалонаш белгалъяьха. 1900 шерагара денз 1930 шерага кхаччалца хиннача ьисап деш нах дӀаязбаргахьа Бюрос вӀалла лархӀа а лоархӀацар юкъедехьа́ доаца лаьтташ. 1940 шера Бюрос къаьстта отчёт хьаяьй 500 совгӀа нах бахащ долча юкъедехьа́ доацача лаьтташта. Цу тайпарча моттигашта 1950 шера хиннача нах дӀаязбаргахьа Бюрос официальни белгалъяьй «юкъедехьа́ доаца лаьтташ» («невключённые территории») яха оагӀат. 1960 шера хиннача нах дӀаязбаргахьа Бюрос лоархӀар пхьей доазонашка йола цӀенгеш а, амма алхха 10 000 совгӀа саг вахаш яраш. 10 шу тӀехьагӀа 1970 шера из таьрахь лохдаьд 5000 саг кхаччалца. 1980 шера цу тайпарча лаьттий хьакъехьа лелае болабеннаб термин «статистикаца къоастаяь моттиг» («статистически обособленная местность»). 1990 шера юкъедехьа́ доацача лаьттий охлой дукхал лохаяьй 2500 саг кхаччалца.
Моттигашта юкъейохкаш йола объекташ
Статистикаца къоастаяьча моттигаша чулаца мег укх тайпара объекташ:
• шийна гонахьа долча лаьттел чӀоагӀагӀа урбанизаци яь йола моттиг, къаьстта цхьан юкъарче хьаӀийна бахаш нах болаш;
• юридически дӀаяьккха йола е цхьандаькъе кхыча нах бахача моттига лоаттама юкъеяьккха йола нах баха моттиг;
• йоккха тӀема база;
• цхьан нах бахача моттига гонахьа а уллаш, амма цун доазол арахьа лоархӀаш йолаш, урбанизаци а хинна моттиг;
• массо тауншипаш;
• бӀорахой декъара цхьайола зӀамига цхьоаленаш;
• массехк лоалах уллача общиний цхьанкхетар (юхадаьккхад 2010 шера хиннача хьисап деш нах дӀаязбаргахьа)[2];
• Гавайи штата массайола нах баха моттигаш[3].
Белгалдаккхар
- ↑ Places Cartographic Boundary Files Descriptions and Metadata (ингал.). U.S. Census Bureau. Хоам хьаийца таьрахь: 13.04.2010. Архиваци яьй оригинала тӀара 5.05.2013.
- ↑ Census Designated Place (CDP) Program for the 2010 Census (ингал.). Federal Register, 13 февраля 2008. Хоам хьаийца таьрахь: 5.05.2010. Архиваци яьй оригинала тӀара 20.10.2012.
- ↑ Cities with 100,000 or More Population in 2000 ranked by Population per Square Mile, 2000 in Alphabetic Order (недоступная ссылка — история). U.S. Census Bureau. Хоам хьаийца таьрахь: 5.05.2010. Архиваци яьй 23.04.2012.