Цхьорой Дудий ӀабдуллахӀ

Цхьорой Додий ӀабдуллахӀ (эрс: Цороев Абдула Дудиевич) — Сийлахьа-Боккхача Даьхен ТӀема доакъашхо, тахкархо (эрс: разведчик). Цун цӀерагӀа я Лоаман кадетий корпус.

Биографи

Цхьорой ӀабдуллахӀ ваьв 1919-ча шера маьцхали бетта 18-ча дийнахьа, Деникина духьала баьча тӀема доакъашхо хинна вола да дӀаваьнна бутт баьнначул тӀехьагӀа. Нанас, Албаста Кейпас, зӀамига волча хана денз къахьега Ӏомавир ӀабдуллахӀ. 1930 шерашка барайтта шу даьнна вар из, мехках гаьна ваьннача хана. 1937-ча шера Москверча паччахьалкхен театра институте (ГИТИС) деша эттар из. Ши шу даьлча, 1939-ча шера шийца деша багӀача нийсархошца цӀавера, театральни гойтам бахьаш. Нийсархошта юкъе театра суртанча хургвола Магомаев Муслима да́ Магомаев Мухьмад а вар, ЧИАССР культуран министр хургвола Татаев Ваха а вар. ШоллагӀча курсе деша вагӀача хана, даь-вошас баьча хьехамах КӀайэрсечерча Калинковича бӀун училище деша эттар ЦӀеча Эскара хьовдал .

22 шу даьнна вар из, лейтенант хиннача хана, цул тӀехьагӀа цох хьовда вир 37-ча моточарахьий дивизе 20-ча моточарахьий полке. Эггара хьалха тӀема духьала нийсвалар из Бреста гаьна доацаш, Гродно юхе. Ротаца гобаь, цхьайттазза юхатехар цо моастагӀа. 1941-ча шера кӀимарса бетта 3-ча дийнахьа Паччахьалкхен Оборона Комитета кулгалхочо хоам бир къаман партизаний тоаба вӀашагӀйоллаш хиларах. Кхы уйла ца еш, цо лаьрхӀар тахкархошта юкъе ваха. Из юкъе нийсавалар тахкара-диверсий тоабанна юкъе комиссара Корягина доалахьа. Дуккха тӀехьагӀа цар хьовда хилар Игнат Изох.

1941-ча шера маьцхали бетта фашистий автоколонна йохайир ӀабдуллахӀа тоабано Берке яхача юрта йисте. ШоллагӀча латарах немцаша Корягин вийна, хьовда воацаш бисар уж, дӀахо тоабано тӀом бир, Цхьорой ӀабдуллахӀ хьалха латташ. Байдда болхаш цхьа ха яьлча, уж тӀанийсбалар Бесеть яхача хина, Костекевичи станцена юхе. Царна гучаяьлар немций кхай тӀара аэродром. Цхьорой лейтенанта соцам бир немций аэродром эккхийта. Аэродром вӀашагӀъяккхарца немцашта доккха зе хилар.

1941-ча шера тов бетта 5-ча дийнахьа СССР турпал, Паччахьалкхен кхерамзлен капитан волча Медведевс даьча амарах Жиздра яхача пхье «Корзухин» яхаш харццӀи лела а еш вагӀаш хинна немций резидент лаьца а лаьца, из фекемеца Москве Ӏовахийта хиннав.

Белгалдаккхар

ТӀатовжамаш

• Цороев Павел. Абдула Цороев — легендарный разведчик, человек без страха и упрека (эрс.) // Ингушетия : газет. — 2018. — 18 февраля.

• Газдиев Ахмед. Абдула Цароев - легендарный разведчик Великой Отечественной войны (эрс.) // Сердало : газет. — 2023. — 21 февраля.