Эрсечеи Украинеи дагайовлар (2025)

Рувики материал
Эрсечеи Украинеи дагайовлар
Российско-украинские переговоры в Стамбуле 16-05-2025.jpg
Таьрахь 16 мая 2025; 2 июня 2025
Моттиг Истмале, Долмабахче; Чыраган

Эрсечеи Украинеи дагабовлар (эрс: Переговоры России и Украины) — Владимир Путина хьалхадаккхарца 2025-ча шера маьтсела бетта 15-ча дийнахьа Истмале Украинерча тӀема хаттарашта тӀагӀолла Эрсечеи Украинеи дагайовлар[1]. Дагабовлара хьалхара дакъа дӀадихьад маьтсела бетта 16-ча дийнахьа Туркехьа юкъеэтта Долмабахче. Шин сахьата дагабовлари, цул совгӀа телефонаца Путени Трампеи даь дола къамаьлеи доакъашхоша а политикаша а тӀом юхабаккхара юхьиг санна кхетадаьд.

Украинеи Эрсечеи дагаяьннай шоллагӀча даькъе Истмале аьтинга бетта 2-ча дийнахьа[2] Чырагане[3]. Эрсече а Украина а дагаяьннай меморандума проекташ ювцаргахьа, цул совгӀа есара кхийла нах дӀахьахувца лаьрхӀад, хӀаьта а, Дунен прессо лаьрхӀачох, царна юкъе йоккха юкъ йолга гуш хиннад[4].

2025-ча шера маьтсела бетта 11-ча дийнахьа РФ президента Путин Владимира хоамбоаржабархой гулбаьб Кремла Малахитова фойе, Сийлахь-Боккхача Даьхен тӀема тӀа толам баьккха 80 шу дизар дездеш, Москве хьоашалгӀа баьхкача мехкай викалашца хиннача вӀашагӀкхетарий юкъара мах бе[5].

Эрсече президента кердадаьккхад, тушола бетта 18-ча дийнахьа денз бекарга бетта 17-ча денга кхаччалца 30 денна кхайкаяь хинна монаторий Украинас лора ца яр. Кераста мархашта баь барт боха а баьб 5 эзарза. Коталон ди лаьрхӀа Россе бартбар хьалхадаьккхача, Украина тӀахьадар. Цу юкъе яр 524 БПЛА а, 45 экипаж йоаца катераш а.

Хьал ишта доллашше Эрсечено Киева Доалче йийхай Истмале дагаяла. 2022-ча шу йистедолаш, дагайовла мага́дац[6].

2025-ча шера маьтсела бетта 11-ча дийнахьа Путин Владимири Туркехьен Президент Реджеп Тайип Эрдогани дагабаьннаб, Эрдогана Укранеи Эрсечеи дагайовлар могадаьд, Истмале тӀаэца а дакъа лаца а дош деннад[7].

Зеленски Владимира ший Х яхача социальни маза тӀа яздаьд: «Е́рача дийнахьа (2025-ча шера маьтсела бетта 15-ча дийнахьа) со хьежаргва Путинага»[8]. Туркехьерча Президента администраце хоам баьб Зелински маьтсела бетта 15-ча дийнахьа ва́ лаьрхӀа хилар шоашта цахарах[9]. Эрсечен президента, пресс-секратаря Д. Пескова баьча хоамах, Путина цу дийнахьа Москве кхыдола вӀашагӀкхетараш хиннад, Россе оагӀоно яхачох, цу тайпара паччахьалкхений викалаш вӀашагӀкхетараша ха а теха кийчо йийя мара дӀакхахьац[10].

2025-ча шера маьтсела бетта 13-ча дийнахьа Трампа хоам баьб США паччахьалкхен секретарь Марко Рубио, иштта кхыбола Америкера лакхарча даржашкара нах Стамбуле дӀахьаргдолача дагайовлара вӀашагӀкхетаре хургхилар[11].

The Guardian яхачох, Украинеи Эрсечеи дагайовлача США оагӀарахьара Истмале дакъа лоацаш хиннав Паччахьалкхен департамента да́ Майкл Антон[12].

Маьтсела бетта 16-ча дийнахьа дӀадихьад тайп-тайпара вӀашагӀкхетараш: Эрсечеи Украинеи Туркехье юкъе йолаш вӀашагӀкхетари, США — Украина — Туркехье юкъе йолаш кхы а цхьаькха вӀашагӀкхетари[13], цу вӀашагӀкхетаре да́къа лоацаш хиннав США паччахьалкхен секретарь Рубио, Украинера вар Кит Келлог. Украинай оагӀарахьара дакъа лоацаш хиннав президента офиса да́ Андрей Ермаки, кхыча мехкашцара гӀулакхех вола министр Андрей Сибигаи. Туркехьегахьара хиннав МИД да́[14].

2025-ча шера маьтсела бетта 28-ча дийнахьа кхыча мехкашцара гӀулакхех волча министра Лавров Сергея хоам баьб Украинеи Эрсечеи дагайовлара шоллагӀа дакъа Истмале аьтинга бетта 2-ча дийнахьа дӀахьорг хиларах[2].

2025-ча шера маьтсела бетта 29-ча дийнахьа РФ МИД викала Захарова Марияс кхайкадаьд, доакъашхой таьрахь хувцаденна доацилга а шоллагӀча даькъе хьалха хиннараш хургболга[15]. Украинай тоам хувцаеннай. Зелински Владимира амарах ВСУ Генштаба Юкъерча юридически урхален операционни бокъон урхален да́ Алексей Маловецкий юкъера ваьккхав. Цул совгӀа доакъашхой юкъебигаб — ВСУ Генштаба Юкъерча юридически урхален операционни бокъон урхален даь когаметтаоттар Андрей Фомин, ВСУ генштаба даь когаметтаоттар Евгений Острянский, Лакхехьарча Радера Юрий Ковбасс[16].

2025-ча шера аьтинга бетта 2-ча дийнахьа Чыраган дӀадихьад шоллагӀча даькъе дола Эрсечеи Украинеи дагайовлара вӀашагӀкхетар[17]. Дагабувла болабалалехьа викалий кулгалхоша Мединский Владимиреи Умеров Рустемеи шоайла кхетаче дӀайихьай. Из 2,5 сахьата хиннай[18].

Хьахиннар[тоаде | тоаде чура]

ВӀашагӀкхетар йистедаьнначул тӀехьагӀа Мединске кхайкадаьд Эрсече дӀахо цу тайпара бувзам бе кийча йолга[19], цул совгӀа:

  • Эрсечеи Украинеи дӀахо дӀайодача хана тӀом юхасоцабаргахьа хила мега наькъаш лаха хьежай[20];
  • Украинерча делегаце паччахьалкхений викалашца дагаялар дийхад, Эрсечено из дагалаьцад[21];
  • гаргарча хана Эрсеченои Украинои есаралла кхийла нах хувца лаьрхӀар, эзар эзарнеца хувцаш[22].

2025-ча шера маьтсела бетта 23-ча дийнахьа РФ минобороно есаралла кхийла нах хийца хиларах хоам баьб. Истмале баьча саоцамах, Киева доазон тӀа мукъаваьллийта хьахийцав 270 эрсечен бӀухо, 120 бӀорахо. Эрсечено дӀавеннав 270 ВСУ саг, 120 бӀорахо[23].

2025-ча шера маьтсела бетта 24-ча дийнахьа Эрсечен 307 бӀухой цӀабаьхкаб, ВСУ 307 саг юхавеннав[24].

ШоллагӀа дакъа[тоаде | тоаде чура]

2025-ча шера аьтинга бетта 2-ча дийнахьа Стамбуле Чыраган дӀадихьад дагайовлара шоллагӀа дакъа. Туркехье МИД да́с Хакан Фидина массанега моаршал кхайкадаьд[25].

ВӀашагӀкхетаро сахьатал совгӀа ха дӀаьлаьцай[17] и проходила на русском языке[26].

Россе делегаци

[тоаде | тоаде чура]

Маьтсела бетта 14-ча дийнахьа Путин Владимира белгалъяьккхай Истмале йода Россе тоаба. Цунна хьалхаваьннав РФ Президента гӀонча Владимир Мединский[27]. 2022-ча шера дӀадихьача вӀашагӀкхетаре а из хиннав хьалхаваьнна[28]. Тоабанна юкъе хиннаб:

  • РФ МИД даь когаметтаоттар Михаил Галузин,
  • РФ ВС Генштаба даь когаметтаоттар Игорь Костюков,
  • РФ Духьалъоттама министр Александр Фомин[29].
Россе делагаци

Царел совгӀа делегаценна юкъе хиннав виъ эксперт:

  • Генштаба урхален хоамий даь когаметтаоттар Александр Зорин,
  • госполитиках йолча РФ урхален даь когаметтаоттар Елена Подобреевская,
  • Эрсечен МИД СНГ паччахьалкхений шоллагӀча кулгалхо Алексей Полищук,
  • РФ духьалъоттама министерствон къамашта юкъерча тӀема бувзамах вола Керттерча урхален даь когаметтоттар Виктор Шевцов[30].

Украинай делегаци

[тоаде | тоаде чура]
  • МИД хьалхара когаметтаоттар Сергей Кислица,
  • СБУ тхьамадан когаметтаоттар Александр Поклад,
  • Арахьарча разведках йолча гӀулакхчен тхьамадан когаметтаоттар Олег Луговский,
  • ВСУ Генеральни штаба даь когаметтаоттар Алексей Шевченко,
  • Разведкан Керттерча урхален даь когаметтаоттар Вадим Скибицкий,
  • Фецарца Низа штаба даь когаметтаоттар Евгений Шинкарёв,
  • ТӀема-Форда Низа штаба даь когаметтаоттар Александр Дьяков,
  • ВСУ Генштаба Юкъерча юридически урхален операционни бокъон урхален да Алексей Маловацкий,
  • Генштаба ВСУ Керттерча оперативни урхален воккхагӀвола эпсар Александр Шерихов,
  • ВСУ эпсар Георгий Кузьмичев,
  • Украиний Президента офиса даь гӀонча Александр Бевз[31][16].

2025-ча шера маьтсела бетта 17-ча дийнахьа РФ президента пресс-секретара Дмитрий Пескова кхайкадаьд, Зелинскии Путинеи вӀашагӀкхетар кхоачаш хург хилар, нагахьа саннна из шоайла барта боагӀе, цу тӀа гӀолла гурболга цох хьабаьнна пайда[32].

США президента Дональд Трампа раьза волаш тӀаийцар Путина Владимира хьалхаяьккха юкъе саг воцаш дагабовлара уйла:

Хьагучох, из ди деза хила тарлу Украинайнеи Эрсеченнеи. Уйла кӀалхарбовргболча эзарнех, из тӀом сецачул тӀехьагӀа.

— Р. Эрдоган

Трампа Украинайна хьалхадаьккхад вӀалла уйла ца еш Истмале хургдолча вӀашагӀкхетаре дагаяла кийча хила езалга[33] ше цу вӀашагӀкхетара́ тӀалаттаргволга а. Ше гӀорг хилар чӀоагӀдаьдац[34][35][36]:

Со се уйла йолаш вар цига ваха. Цхьабакъда, сона хац е́рача дийнахьа се мичахьа хургва, дукха вӀашагӀкхетараш да са да́къа лаца дезаш. Аьттув хургба аьнна хет сона цига кхача

— Д.Трамп

Дагадовла уйла хьалхаяккхаро 30 денна барт лоаттабарах дола хаттараш юхатеттад. Сона гучох, дика даь хӀама да Путина. Цо украинай-америкай-европай блока́, хьалха санна, хьалхайоах ший бокъонаш

— Скотт Риттер

25-ча шера аьтинга бетта 2-ча дийнахьа Реджеп Тайип Эрдогана тӀехдика вӀашагӀкхетар да аьнна белгалдаьккхар дагабовлар, есарала бига нах иззал дукха юхабала аьттув балар[37].

Путина Трампаца хинна къамаьл 2025-ча шера маьтсела бетта 19-ча дийнахьа

[тоаде | тоаде чура]

2025-ча шера маьтсела бетта 19-ча дийнахьа Путина телефонаца Трампаца къамаьл хиннад 2025-ча шера маьтсела бетта 16-ча дийнахьа дагабовла Истмале дӀадихьача вӀашагӀкхетарах[38]. ТӀема хьал дувцарал совгӀа, Америко хьоабаьб шин паччахьалкхен экономикан бувзам[39]. Путина лоадам болаш лаьрхӀад шин сахьата Трампаца хинна къамаьл. Эрсече президента белгалдаьккхад, Москваси Киевои меморандум еш болх бергболга[40].

Путина Трампаца хинна къамаьл 2025-ча шера аьтинга бетта 4-ча дийнахьа

[тоаде | тоаде чура]

2025-ча шера аьтинга бетта 4-ча дийнахьа Путина телефонаца Трампаца къамаьл хиннад Эрсечен аэродромашка ВСУ чухьадарах[41]. РФ президента белгалдаьккхад Украина цу гӀулакхаца бартбара дагабовлар ца хилийта хьежалга. Киева ражах террористически раж хиннай, аьннад Путина. Цул совгӀа Трампа шийна СВУ чухьадарах хӀама ца хайналга белгалдаьккхад РФ[41]. США Президент социальни мазашка дийцад къамаьл сахьатал кӀезига дукхагӀа хиннилга, из позитивни хинна хилар а. Цо хьаяхачох, россе оагӀоно Украинай герзе йолча формирований террористий ӀаьдалагӀа хиннача тӀахьадарах дола жоп лургда аьннад[42][43].

Белгалдаккхар

[тоаде | тоаде чура]
  1. Путин предложил прямые переговоры с Киевом 15 мая в Стамбуле, РБК (11.05.2025). Техкад укх дийнахьа: 11.05.2025.
  2. 1 2 Лавров анонсировал второй раунд переговоров между РФ и Украиной в Стамбуле, Известия (28 маьтсела 2025). Техкад укх дийнахьа: 29.05.2025.
  3. Российская делегация вылетела в Стамбул на переговоры с Украиной, РБК (1 аьтинга 2025). Техкад укх дийнахьа: 1.06.2025.
  4. «Обе стороны были далеки друг от друга». Мировые СМИ оценивают новый раунд переговоров между Россией и Украиной, Коммерсантъ (3 аьтинга 2025). Техкад укх дийнахьа: 3.06.2025.
  5. Прямые переговоры без промедления и условий в Стамбуле. Главные заявления Путина, TACC (11.05.2025). Техкад укх дийнахьа: 11.05.2025.
  6. Заявление Президента России для СМИ, Президент России (11.05.2025). Техкад укх дийнахьа: 11.05.2025.
  7. Путин обсудил с Эрдоганом свою инициативу возобновления переговоров с Киевом, TACC (11 маьтсела 2025). Техкад укх дийнахьа: 11.05.2025.
  8. Зеленский заявил, что будет ждать Путина в Турции, РИА Новости (11 маьтсела 2025). Техкад укх дийнахьа: 11.05.2025.
  9. В Турции заявили, что не знают о планах Зеленского посетить страну, РИА Новости (11 маьтсела 2025). Техкад укх дийнахьа: 11.05.2025.
  10. От Владимира Путина ждут участия. Как идет подготовка к встрече РФ и Украины в Стамбуле, Коммерсантъ (17 маьтсела 2025). Техкад укх дийнахьа: 13.05.2025.
  11. Трамп: Рубио и другие эмиссары США полетят на встречу по Украине в Стамбуле, TACC. Техкад укх дийнахьа: 13.05.2025.
  12. The Guardian узнала имя представителя США на переговорах России и Украины, РБК. Техкад укх дийнахьа: 16.05.2025.
  13. ТАСС: 16 мая в Стамбуле намечена трехсторонняя встреча Турции, России и Украины, TACC (15 маьтсела 2025). Техкад укх дийнахьа: 15.05.2025.
  14. ТАСС: в Стамбуле завершилась встреча представителей Турции, США и Украины, TACC (16 маьтсела 2025). Техкад укх дийнахьа: 16.05.2025.
  15. МИД рассказал о составе российской делегации на переговорах 2 июня, РИА Новости (29.05.2025). Техкад укх дийнахьа: 29.05.2025.
  16. 1 2 Зеленский изменил состав украинской делегации для второй встречи в Турции, РБК. Техкад укх дийнахьа: 2.06.2025.
  17. 1 2 ТАСС: переговоры России и Украины завершились, TACC (2 аьтинга 2025). Техкад укх дийнахьа: 2.06.2025.
  18. Стало известно о двусторонней встрече Мединского и Умерова до начала переговоров, Известия (2 аьтинга 2025). Техкад укх дийнахьа: 2.06.2025.
  19. Мединский: РФ удовлетворена результатом переговоров и готова продолжать контакты, Коммерсантъ (16 маьтсела 2025). Техкад укх дийнахьа: 16.05.2025.
  20. Мединский: РФ и Украина представят свое видение возможного прекращения огня, TACC (16 маьтсела 2025). Техкад укх дийнахьа: 16.05.2025.
  21. Мединский: Украина запросила прямые переговоры между Зеленским и Путиным, Коммерсантъ (16 маьтсела 2025). Техкад укх дийнахьа: 16.05.2025.
  22. Мединский подтвердил подготовку крупнейшего обмена пленными с Украиной, РБК (16 маьтсела 2025). Техкад укх дийнахьа: 16.05.2025.
  23. Россия вернула из плена 270 военных и 120 гражданских, TACC (23 маьтсела 2025). Техкад укх дийнахьа: 23.05.2025.
  24. Россия и Украина обменялись пленными по стамбульской договоренности, РБК. Техкад укх дийнахьа: 24.05.2025.
  25. Фидан: во 2-м раунде переговоров планируется изучить вопрос о встрече лидеров, TACC (2 аьтинга 2025). Техкад укх дийнахьа: 2.06.2025.
  26. ТАСС: переговоры РФ и Украины шли на русском языке, TACC (2 аьтинга 2025). Техкад укх дийнахьа: 2.06.2025.
  27. Путин утвердил состав делегации России на переговорах с Украиной, TACC (14..05.2025). Техкад укх дийнахьа: 15.05.2025.
  28. Путин утвердил состав российской делегации на переговорах в Стамбуле, РБК (14.05.2025). Техкад укх дийнахьа: 15.05.2025.
  29. Путин утвердил состав делегации для переговоров с Украиной в Стамбуле, Известия (14 маьтсела 2025). Техкад укх дийнахьа: 15.05.2025.
  30. Кто вошел в переговорную группу России в Стамбуле. Инфографика, РБК (14.05.2025). Техкад укх дийнахьа: 15.05.2025.
  31. Состав делегации Украины для участия в переговорном процессе с РФ в Стамбуле, TACC (15 маьтсела 2025). Техкад укх дийнахьа: 15.05.2025.
  32. В Кремле назвали условие для встречи Путина и Зеленского, РИА Новости (17 маьтсела 2025). Техкад укх дийнахьа: 17.05.2025.
  33. Трамп потребовал от Украины немедленно согласиться на переговоры с Россией, РИА Новости (11 маьтсела 2025). Техкад укх дийнахьа: 11.05.2025.
  34. Трамп допустил свой визит в Стамбул во время встречи делегаций России и Украины - Газета.Ru | Новости, Газета.Ru (12 маьтсела 2025). Техкад укх дийнахьа: 12.05.2025.
  35. Трамп допустил поездку в Стамбул в четверг, РИА Новости (12 маьтсела 2025). Техкад укх дийнахьа: 12.05.2025.
  36. В США назвали предложенные Путиным прямые переговоры Киеву блестящим маневром, Известия (11 маьтсела 2025). Техкад укх дийнахьа: 11.05.2025.
  37. Эрдоган назвал встречу России и Украины в Стамбуле великолепной, РБК (2 аьтинга 2025). Техкад укх дийнахьа: 2.06.2025.
  38. Мир по телефону, Коммерсантъ (18 маьтсела 2025). Техкад укх дийнахьа: 19.05.2025.
  39. Песков подтвердил, что телефонный разговор Путина с Трампом готовится, TACC (17.05.2025). Техкад укх дийнахьа: 19.05.2025.
  40. Заявление Путина после разговора с Трампом. Текст, РБК. Техкад укх дийнахьа: 19.05.2025.
  41. 1 2 В Кремле раскрыли подробности телефонного разговора Путина и Трампа, РИА Новости (04.06.2025). Техкад укх дийнахьа: 4.06.2025.
  42. Трамп обсудил с Путиным атаки ВСУ на российские аэродромы, РИА Новости (04.06.2025). Техкад укх дийнахьа: 4.06.2025.
  43. Трампу было полезно выслушать оценки Путина по атакам Киева, заявил Ушаков, РИА Новости (04.06.2025). Техкад укх дийнахьа: 4.06.2025.