Аькхенаькъан Алхаста Хасолта

Аькхенаькъан Алхаста Хасолта
Аькхенаькъан Алхаста Хасолта
Ваь таьрахь	18 аьтинга 1942
Ваь моттиг	Мочкъий-Юрт, Нохч-ГӀалгӀай АССР
Венна таьрахь	2009
Паччахьалкхе	СССР → Россе Федераци
Белха моттиг	ГӀалгӀай Ӏилман-тохкама институт, Нохч-ГӀалгӀай паччахьалкхен университет
Ӏилманхой дарж	тархьара Ӏилмай кандидат
Ӏилманхой звани	профессор
СовгӀаташи премеши	ГӀалгӀай Республика Ӏилмах дукха дика хӀамаш карагӀдийна къахьегамхо яха сийлен цӀи, Россе Федерацен дешарчений сийдола болхло

А́ькхе́наькъан А́лхаста Хасо́лта (эрс: Акиев Хасолт Алхастович) — гӀалгӀай Ӏилманхо-тархьархо, оазархо, суртанча, хьехархо. Дукхача музеешка гойтамашка оттабаь даь да цун балхаш. ЦӀихезача балхашта юкъе да «Вайнаьха фусама ков» яха сурт.

Вахара юхьиг, дешар

Аькхенаькъан Хасолта ваьв 1942 шера аьтинга бетта 18-ча дийнахьа Мочкъий-Юрта. Ши шу даланза волаш, ший къаманца мехках воаккх из. Цига ший цӀен нахаца из 1956-ча шерага кхаччалца ваьхав Акмолинска областарча Макинка яхача юрта. ХӀаьта цул тӀехьагӀа, уж баха дӀабахаб Текели яхача пхье. 1960-ча шера цига чакхъяьккхай цо юкъера ишкол^[1].

1965-ча шера деша а этте, 1969-ча шера цо чакхъяьккхай Нохч-ГӀалгӀай паччахьалкхен хьехархой института тархьара факультет^[1].

Болхи толамаши

Цул тӀехьагӀа Хасолтас къахьийгад мохктохкама музее, ишколе тархьар хьехаш, Нохч-ГӀалгӀай культуран министерстве, Нохч-ГӀалгӀай тархьара, социологе, филологе Ӏилман-тохкама институте. Ца говш, цо диссертаци язъяьй (Ӏилман кулгалхо — тархьара Ӏилмай доктор, профессор, Ибрагимбейли Хаджи-Мурат). Цхьабакъда, 1980-ча шера язъяь яьнна кандидатски диссертаци, А. Жданова цӀерагӀча Ленинграда университета Ӏилман Совето могаяьяле а, цу хана кепа ца тохаш, соцаяьй, моттигерча Ӏаьдало къоабалъеш хиннача цхьаболча тархьархой концепцеца цу тӀа дувцар вӀашкадоагӀаш цахиларах. ГӀалгӀай паччахьалкхен университета Ӏилман Совето мога а баь, кепатехаб из 2009 шера^[2].

Алхаста Хасолтас дакъа лаьцад хьалхарчарех болча суртанчий гойтаме. Цун «Вайнаьха фусама ков» яха сурт 1971 шера «РСФСР автономни республикай исбахьале» яхаш, Москве хиннача гойтаме довзийташ хилар. Из сурт дӀаийцар Нохч-ГӀалгӀай паччахьалкхен тархьара музея^[1].

Цун сурташ лорадеш да ГӀалгӀай мехка паччахьалкхен изобразительни исбахьален музее, Малсаганаькъан Т. Х. цӀерагӀча мохктохкама музее, Эрсечен мехкарча а доазонал арахьарча а наьха доалахьарча коллекцешка. Хасолта ГӀалгӀай паччахьалкхен университета доцент, СССР суртанчий союза доакъашхо вар 1976-ча шера денз, Россе Федерацен суртанчий союза доакъашхо — 2003 шера денз. ХӀаьта дуккхача шерашка хьинаре къахьегаш, Ӏилман балхаш яздарах, цунна елар 2005 шера саькура бетта 28-ча дийнахьа ГӀалгӀай Республика Мехкдаь Указах «ГӀалгӀай Республика Ӏилмах дукха дика хӀамаш карагӀдийна къахьегамхо» яха сийлен цӀи^[1].

Валар

Аькхенаькъан Алхаста Хасолта кхелхав 2009-ча шера бекарга бетта 18-ча дийнахьа.

Белгалдаккхар

↑ ¹ ² ³ ⁴ Мерешканаькъан С., 2022, оа. 13.
↑ Быть светлым человеком, М. Оздоева, 22.06.2022.

Литература

Мерешканаькъан Султан. ГӀалгӀай сийдола нах (гӀал.) // «СелаӀад» : берий тептар. — 2022. — КӀимарса (№ 7).

[_63bd0d245453e982-1] ¹ ² ³ ⁴ Мерешканаькъан С., 2022, оа. 13.

[2] Быть светлым человеком, М. Оздоева, 22.06.2022.

[1]

[2]