Аьтинга бутт
| Аьтинга бутт | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2025 шу | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Аьтинга бутт — гӀалгӀай ханорга ялхлагӀа бутт. ВӀаший нийслу Июнь беттаца — юле ханорга а григоре ханорга а ялхлагӀча беттаца. Шийна чу 30 ди долча биъ беттаех цаӀ ба Аьтинга бутт. Лаьттан ГӀинбухен ахбура тӀа ахкан хьалхара бутт ба, Лаьттан ЗӀилбухен ахбура тӀа — Ӏан хьалхара бутт ба.
ЦӀи
Шера ялхлагӀча бетта цӀи гӀалгӀай меттала башх-башха йоалаяь хиннай хьалха дӀабаха́ча тайп-тайпарча тохкамхоша. Царна тӀа а товжаш хӀанзарча тохкамхоша шоашта хетачох нийсагӀа я аьнна массехк тайпара беттай цӀераш яр ГӀалгӀай Мехка дӀа-хьа яьржа лелаеш, вешта аьлча, массехк ханоргаш дар. Царех да, масала, Коазой Ӏийсас оттадаьр, ГӀалгӀай Ӏилман-тохкама институто оттадаьр, СелаӀад тептаро оттадаьр, Мерешканаькъан Султана оттадаьр[1]. 2022 шера ГӀалгӀайчен Мехкдаь распоряженеца официальни дӀачӀоагӀъяьй гӀалгӀай меттала беттай цӀераш[2]. Мехка тайп-тайпара йолча организацештеи учрежденештеи хьийхад дӀачӀоагӀъяь йола беттай цӀераш лелае аьнна.
СедкъаӀилма
ХӀанзарча замалахьа григоре ханоргах лоархӀаш хилча аьтинга бетта 21-гӀа ди кхаччалца Малх «Ӏаса» яхача седкъарче чу латташ хул, аьтинга бетта 21-гӀа дийнахьа денз — «Кайран Седкъа» яхача седкъарче чу хул[3][4].
Белгалдаккхар
- ↑ Мерешков, 2022.
- ↑ Единая форма наименований месяцев календаря на ингушском языке, 2022.
- ↑ Цхьан шера Малхо го боаккх 12 а доацаш, 13 седкъарченга гӀолла. Керда седкъарчий гона хьарак — «Змееносец» яхаш да
- ↑ Климишин И. А. Календарь и хронология. Изд. 3. М., Наука, 1990. С. 41
Литература
- Мерешков С. Ингушский народный календарь: к истории вопроса // Сердало : газет. — 2022. — 3 февраля (№ 4 (12531)). — С. 10—12.
- Круглый год. Русский земледельческий календарь. — М: «Правда», 1989. ISBN 5-253-00598-6
- Народный Месяцеслов. — М: «Современник», 1992. ISBN 5-270-01376-2
