Даьхен гӀончий ди
| Даьхен гӀончий ди | |
|---|---|
 | |
| Оттадаьд | 1922 шера |
| Дезду | хӀара шера |
| Таьрахь | саькура бетта 23 |
| Дувзаденна да | 1918 шера саькура бетта ЦӀеча эскараи германен бӀуни юкъе хиннача хьалхарча латарашца |
 РУВИКИ.Медиа чура файлаш | |
«Даьхен гӀончий ди» (День защи́тника Оте́чества) — саькура бетта 23-ча дийнахьа Эрсечеи СССР юкъе хиннача цхьадолча мехкашкеи дездеш дола цӀей да. 1922 шера денз СССРе из таьрахь хӀара шера белгалдоахаш хиннад ЦӀеча эскара ди аьнна, 1946 шера денз — Советий эскара ди аьнна, 1949 шерагара денз 1992 шерага кхаччалца — Советий эскареи ТӀема-фордан флотеи ди аьнна. Саькура бетта 23-гӀа ди болх беш дола ди хиннад бӀулдечаргара дӀа мел ийккхача советий бӀорахошта[1].
Советий Союз ехачул тӀехьагӀа Эрсече ер цӀей дезду День защитника Отечества аьнна цӀи а йоаккхаш, Эрсечен тӀемхой сийлен деноех а лоархӀаш. Духьалъоттара сфере дакъа долча маӀача наьха а кхалнаьха а цӀей да из[2].
Цхьабакъда, Россе Федерацен дерригача доазон тӀа из цӀей белгалдоаккхаш дале а, шин мехка, ГӀалгӀайчеи Нохчийчеи, саькура бетта 23-гӀча денах Ӏаьрж лоархӀ, 1944 шера цу дийнахьа советий Ӏаьдало бӀарчча ши къам цхьана мехках даьккха хинна бахьан долаш.
ЦӀей хьахилар
Россе импере революци хилалехь лайчилла бетта 26-ча дийнахьа дездеш хиннад Георгиевски кавалерий ди. ЦӀей дездар дувзадеш хиннад орден 1769 шера хьакхелла хиннача денца. Кхы а шерагӀа дездеш дола, Даьхен массаболча гӀончех хьокхлуш дола цӀей хиннадац Эрсече[3].
1923 шера шерра дездеш хиннад РККА 5 шу дизар. Саькура бетта 23-ча дийнахьа дола цӀей ерригсоюзе дездеш даьржад. Республика Реввоенсовето 1923 шера саькура бетта 5-ча ден даьккхача, Л. Д. Троцкечо кулга яздаь долча, амара тӀа цӀей дездара бахьанах лаьца ишта яздаь хиннад: «23 февраля 1918 года, под напором врагов рабочее и крестьянское правительство провозгласило необходимость создания вооружённой силы»[4]. Цу шера «Военная мысль и революция» яхача журнала тӀа яздаьд, гӀинбухен-малхбузенгахьа хиннача латарашта юкъе дакъа лаьца хинна хьалхара красноармейски часть саькура бетта 23-ча дийнахьа вӀашагӀъелла хинналга.
1933 шера К. Е. Ворошиловс (Троцкечун политически довхо) РККА 15 шу дизара хетадаь долча торжественни кхетаче аьннад[5]:
Кстати сказать, приурочивание празднества годовщины РККА к 23 февраля носит довольно случайный и трудно объяснимый характер и не совпадает с историческими датами.
Амма хӀаьта а Сталина тӀехьайоагӀача хана чухьа инарал-майор профессор волча С. Ф. Найдас белгалдаьккха хиннад, цӀейна бух Советий эскар вӀашагӀдоллар хиннад, хӀана аьлча, саькура бетта 23-ча дийнахьа Петрограде доладеннад В. И. Ленинс «Социалистическое Отечество в опасности!» яхача декрета тӀа баьча тӀахьехама жоп луш красноармейски ордингаш вӀашагӀйохкар[6].
Даьхен гӀончий ди кхыча мехкашка
Даьхен гӀончий ди дезду хьалха СССР юкъе хиннача мехкашка.
.jpg)
Белгалдаккхар
- ↑ День защитников Отечества. Хоам хьаийца таьрахь: 18.06.2022.
- ↑ Поздравление Владимира Путина по случаю Дня защитника Отечества. news.1777 (23.02.2024). Хоам хьаийца таьрахь: 10.06.2024.
- ↑ Константин Медведев. 23 февраля - День защитника Отечества. Чем важен этот праздник для нас? Российское историческое общество. Хоам хьаийца таьрахь: 17.01.2025.
- ↑ Гривенко В. Историческое переосмысление 23 февраля // Wayback Machine архиве дӀадилла шоллар (19.02.2007) // Независимое военное обозрение : интернет-газета // nvo.ng.ru (16 февраля 2007 года)
- ↑ Максим Хрусталёв. «Несокрушимая и легендарная». — Исторические корни Дня защитника Отечества. // Wayback Machine архиве дӀадилла шоллар (7.08.2017) // km.ru (23 февраля 2010 года)
- ↑ Найда С. Ф. Почему день Советской армии и Военно-морского флота празднуется 23 февраля? // Военно-исторический журнал. — 1964. — № 5. — С.115—117.
