Дунен къамашта юкъера дзюдо цIай

Дзюдо латар (тати вадза)

Дунен къамашта юкъера дзюдо цӀай (эрс: Международный день дзюдо) — латара исбахьален говзанча вола Дзигаро Кано ваьча денна хетадаь, ардара бетта 28-гӀча дийнахьа дездеш дола дзюдо цӀай да. Дзюдо́ яхар (японий метта 柔道; — «кӀаьда никъ»; эрсий метта юкъе шоллагӀа дола таржам да «гибкий путь») — японий латара говзал я, спортивни, герзаца доаца латар да.

Тархьар

Дзигаро Кано ва 1882-ча шера Токио «Кодокан» яха дзюдо ишкол хьайийлар. 1887-ча шера Кано кулгал деш, вӀашагӀбеллар Кодокан дзюдо технически оттам, 1900-ча шера дзюдо яхьашка лелаергйола бокъонаш чӀоагӀйир.

1888-ча шера, Ясиро Рокуро бахьан долаш, дзюдо Ӏомае болабелар Военно-морской училища курсанташ а. 1907-ча шера дзюдо, кэндо санна, юкъе йихьар юкъерча ишколан программанна. Дзюдо наьха бӀарг тӀаэзар, дзюдо ловзараша ха мел йоала шоай дукхалагахьа совбаьлар.

1909-ча шера Дзигаро Кано, эггара кертерча спортивни юкъарлон хьалха латташ хилар бахьан долаш, Дунен къамашта юкъерча олимпийски комитета доакъашхо вир.1911-ча шера Кано вӀашагӀъеллар Японий спортивни ассоциаци, цу ассоциаце президент хилар цох. 1922-ча шера Японий парламенте «Палата пэров» аьнна цӀи йоаккхаш йолча лакхерча палатан юкъе вахар из. 1926-ча шера Кодокане хьайийлар кхалнаха лаьрхӀа йола дзюдо секци. Кано ше валлалца къахьийгар, дзюдо дунен дерригача къамашта юкъе йовзийташ. Цунна цхьаккха дзюдо дан яцар, дзюдо кхелла, данаш наха хьежаер из ше хиннадаь.

Дзюдо цӀи хозийташ дар Цунэо Томита арахийца «Сугата Сансиро» яха роман а цу романа тӀагӀолла даькха дола «Гений дзюдо» яха фильм а.

Дзюдо техника я кхыча латарашта юкъе а: самбо, джиу-джитсу. Эггара хьалха дзюдо Эрсече йоаржаеш къахьийгар ва Василий Ощепков, Ошепкова тӀеххьа Сергей Васильевич Дашкевич ва дзюдо хьехаш хиннар.

Белгалдаккхар

ТӀатовжамаш

• Официальный сайт Кодокан дзюдо (яп.). Хоам хьаийца таьрахь: 14.11.2009. Архиваци яьй 23.08.2011. (ингл.)
• International Judo Federation (ингал.). — Международная федерация дзюдо. Хоам хьаийца таьрахь: 14.11.2009. Архиваци яьй 23.08.2011.
• European Judo Union (ингал.). — Сайт Европейского союза дзюдо. Хоам хьаийца таьрахь: 17.11.2009. Архиваци яьй 23.08.2011.
• The Original Judo Information Site (ингал.). — Информация о дзюдо на английском языке на сайте Judoinfo.com. Хоам хьаийца таьрахь: 17.11.2009. Архиваци яьй 23.08.2011.
• Judo Information System (ингал.). — Информационная многоязычная система о событиях в мире дзюдо. Хоам хьаийца таьрахь: 7.07.2010. Архиваци яьй 23.08.2011.
• Ejudo.info (яп.). — История дзюдо. Хоам хьаийца таьрахь: 17.11.2009. Архиваци яьй 23.08.2011.
• Дзюдо для всех  (эрс.). — Видео техники дзюдо. Архиваци яьй 2.02.2012.