Байсара Мочкъа

Байсара Мочкъа
БӀарчча цӀи	ГӀазданаькъан Байсара Мочкъа
Ваь таьрахь	1817(1817)
Ваь моттиг	Мочкъий-Юрт, Россе импери
Кхелха таьрахь	1892(1892)
Кхелха моттиг	Мочкъий-Юрт, Шолжа ралс, Россе импери
Паччахьалкхе	Россе импери
СовгӀаташи премеши

ГӀазданаькъан Байсара Мочкъа — Россе импере Ӏаьдала́ бӀул деш хинна гӀалгӀай инарал. Цун цӀерагӀа тиллай Мочкъий-Юртах цӀи.

Биографи

Мочкъий да́ ГӀазданаькъан Байсар хиннав, хӀаьта нана Бохтаранаькъан Малик (Сезма)^{[таржам де деза]} хиннай.

ДукхагӀа долча каьхаташта 1820 шу латтандаь, Мочкъа ваь шу из лерхӀа, аьнна, соцам баьб Ӏилманхоша. Цо дийшад Тиблисе жӀаргахой дин семинаре, дукхагӀа бола гӀалгӀай цу хана им диланза хинналга хьежжа. Семинари чакх ца йоаккхаш, Бурон коменданта талмач волаш, болх бе волавеннав из ший барайтта шу даьлча, 1838 шера. Дукха ха ялале прапорщика чин еннай Мочкъийна, тӀаккха хӀирашта тӀавилла́ча пирстопа гӀонча хиннав из. Цул тӀехьагӀа гӀалгӀашта тӀавилла́ча пирстопа гӀонча волаш болх баьб цо, дукха ца говш 1844 шера цу пирстопа гӀонча оттаваьв, ГӀалмеца я́дача гӀалгӀай юрташта доал а дергдолаш. 1846 шера подпоручика чин еннай Мочкъийна, хӀаьта 1848 шера поручик хиннав цунах. Дукха орденаш, майдилгаш яьхай Мочкъас, селла къона воллаше; 1852 шера машаре йоацача Варшаве вахийтав из лоамарча тӀемахоех вӀашагӀъеллача эскадронаца. Цигара цӀавоаггӀаше, кхаь шера ГӀирме тӀема тӀа вахав Кавказа къамий тӀемахоех вӀашагӀъеллача дивизионаца. ТӀом чакхбаларца 1856 шера Байсара Мочкъийна капитана чин еннай. Цу шера ший мехка цӀакхаьчав Мочкъа.

ДӀахо къоаналга кхаччалца, Тийрка йисте дахача къамий нахах вӀашагӀъеллача милице 7-гӀча бӀаьра (эрс: сотня) кулгалхо волаш, чакхваьннав из, цунца цхьана ший цӀерагӀа йолча Мочкъий-Юрта доал а деш. Дукха нах кӀалхарабаьхаб цо Ӏаьдала Ӏазапах, дукха гӀулакхаш даьд вахарах бе́ха́чарна. Байсара Мочкъа веннав 1892 шера.

Дезал

Кхо воӀи итт йоӀи хиннаб Мочкъий, шин сесаго баь.

Истийи царех хьабаьнна мехкарийи:

• Угурчанаькъан Сюзи:
  • Боккар^{[таржам де деза]}. Исмейланаькъан Элжийга яхай.
  • Ачи^{[таржам де деза]}. Кхоартой Тепсаркъийга яхай.
  • Ӏашат. Оахаранаькъан Элмарзий ЧхьагӀийга яхай.
• Жукаева Мария Петровна:
  • Екатерина (Залихан). Коченов Александр Васильевичага яхай.
  • Магдалина. Козлов Константинага яхай
  • Надежда. Хоранов Созрыко Дзанхотовичага яхай.
  • Вера (Сали). Газданов Давидага яхай .
  • Любовь. Гулуевага яхай.
  • Наталия. Котанаькъан Чоре Зубайрага яхай.

Белгалдаккхар

Литература

• Р. Цуров. Байсара Мочкъийи, Байсара БӀунхойи цӀераш техкай Магасера скверахи, улицахи (гӀал.) // Сердало : газет. — 2015. — 10 оагӀой.