Ӏарчакханаькъан
| тайпа | |
| Ӏарчакханаькъан | |
|---|---|
| Раса | Кавкасионий |
| Къам | ГӀалгӀай |
| Юкъара хоам | |
| Ди | бусалба |
| Мотт | гӀалгӀай мотт |
| Йоазув | гӀалгӀай йоазув |
| Чулоац | Ганенаькъан, Духенаькъан |
| Тайпан вошал | Беканаькъан, Малсаганаькъан, Пхьиленаькъан иштта кхыбола ТӀаргамхой |
| ХӀанз баха моттиг | |
| ТӀой-Юрт, ГӀажарий-Юрт СурхотӀе | |
| Тайпа хьадаьнна моттиг | Хамхой шахьар (Кхаькхале): ТӀаргам |
ӏарчакханаькъан (ба) (хьадаьннад гӀа: ӏаьржа + хьакха + наькъан яхачох[1][2]) — тӏаргамхоех хьадаьнна ваьр. Ӏарчакханаькъан тайпах лоархӏ иштта ганенаькъани духенаькъани. Тӏаргаме шоай вӏов а гӏалаш а я ӏарчакханаькъан. Вай хана Ӏарчакханаькъан дукхагӀа бах ТӀой-Юрта, Магӏалбике, Наьсар-Керта, ГӀажарий-Юрта, иштта кхычахьа а[2].
Тайпа доладаь Ӏарчакх
Тайпа хьадоладеннад на́ха ӏаьржа хьакха аьнна цӏи яьккха́ча сагах. Ловшъяр акха хьакха я (нал). Чӏоагӏа лакхеи низ болаши лоархӏаш хиннав из саг: ши тур бе а делле, мостагӏашта юкъе чуваьлча хьайраяьннача[3] хьакхо мо дӏа-хьа тувсаш хиннаб цо моас́тагӏий боабеш. Иштта 40-50 сагаца летача са а леӏе юха тӏакхеташ хиннав из. Цудухьа аьннад цох ӏаьржа хьакха. Цун тӏехьенах хьабаьнначарех ӏаьржахьакханаькъан аьннад, цхьа ха яьлча ӏарчакханаькъан хьахиннад цох. Ӏарчакх 1590 шерашка ваьв яхаш вувц, цудухьа тайпа XVII-ча бӀаьшаре доладенналга лоархӀ[2].
Белгалдаккхар
- ↑ Ӏарчакханаькъан С., 2017.
- ↑ 1 2 3 Доврбиканаькъан Х..
- ↑ корзагӀъяьннача
Тӏатовжамаш
- Ӏарчакханаькъан C. Дунен меттай бувзамаш (гӀал.) // Сердало : газет. — 2017. — 21 ардара (№ 149-150 (11885-886)).
- Ангушт радио. Даурбекова Хяди. Галгаи. Тейп Арчаковых. Доврбиканаькъан Хаьде «ГӀалгӀай» яха рубрика: Ӏарчакханаькъан тайпа (4.02.2014). Хоам хьаийца таьрахь: 25.11.2024.