Тиймарзанаькъан ГӀазмахьмада Башир

Тиймарзанаькъан ГӀазмахьмада Башир
Тиймарзанаькъан ГӀазмахьмада Башир
	Тимурзиев Башир Газмагомедович
Ваь таьрахь	1935
Ваь моттиг	Мочкъий-Юрт, ГӀалме шахьар, Нохч-ГӀалгӀай АССР, СССР
БӀорахол	СССР →; Россе Федераци
Леладу гӀулакх	прозаик, оазархо
Жанр	повесташ, дувцараш, байташ, поэмаш, очеркаш
Кхолламий мотт	гӀалгӀай, эрсий
Дебют	1967 шу, «Ленина никъ» газет, «На Восток» яха байт
СовгӀаташ	• 2018 — ГӀалгӀай Республика дукха дика хӀамаш карагӀдийна культура болхло;; • 2012 — ГӀалгӀай Республика сийлен грамота;; • 2016 — Наьсарен сийдола бӀорахо

Тиймарзанаькъан ГӀа́змахьмада Башир (эрс: Тимурзиев Башир Газмагомедович) — гӀалгӀай йоазонхо. Эрсечен йоазонхой юкъарлон доакъашхо ва 2009-ча шера денз. Россе федераце литературни фонда доакъашхо ва^[1].

Вахар

Тиймарзанаькъан Башир ваьв 1935-ча шера ГӀалме шахьарерча Мочкъий-Юрта. ГӀалгӀайи нохчийи мехках баьхача хана, 1955-ча шера йистеяьккхай цо ишкол. 1958-ча шера Алма-Атай индустриальни техникуме дийша ваьннав из. 1961-ча шу хьатӀакхаччалца цигга болх беш а хиннав. ГӀалгӀай шоай мехка цӀабаьхкачул тӀехьагӀа, 40 говзанчаца Выборг яхача пхье квалификаци лакхъеш йола курсаш йоахаш хиннав Наьсаре йотташ латтача «Электроинструмент» яхача заводе болх бергболаш дӀахо^[1]. Курсаш яьнначул тӀехьагӀа 34 шера цу заводе болх баьб цо, тӀеххьарча шерашка керттера технолог волаш а. 1966-ча шера Ленинградера политехнически институт яьккхай цо, заочно дешаш^[2].

1992-ча шера хӀирий гӀалгӀашта тӀом баьча хана Мочкъий-Юртара ́ве́ха дӀаваха везаш хиннав из. ХӀираша Башира цӀенош доагадаь хиннад чу мел йола хӀама дӀахьош цкъарчоа уж дайха а дайха́: къаьстта йоккха библиотека^[1].

Кхоллам

ГӀазмахьмада Башира йоазонаш эрсийи гӀалгӀайи меттала даьд. Цун балхаш арадийннад «Сердало» газета тӀа а, «Литературни ГӀалгӀайче» журнала тӀа а. Хьалхара цо кепатеха болх хиннаб цо язъяь «На Восток» яха байт, из араяьннай Наьсарен шахьара газет долча «Ленина наькъ» тӀа 1967-ча шера^[1].

Башира массехк кинашка яздаьд оазарлени прозайи даькъе: повесташ, дувцараш (беламе дараш а), поэмаш, байташ, берашта йола байташ. Цун кхолламашка айдеш дола дош дукхагӀа мехках бахарахи цига долча вахарахи да. Кази-Мулла Гантамировахи^{[таржам де деза]}, Умар Ярычевахи^{[таржам де деза]} лаьца очеркаш язъяьй цо^[1].

Эрсечен йоазонхой юкъарлон доакъашхо ва 2009-ча шера денз. Россе федераце литературни фонда доакъашхо ва^[1].

ГӀалгӀай меттала яздаь кинашкаш[тоаде | тоаде чура]

• «Тешаме новкъостий» — байташи поэмаши, арадаьннад Наьсаре 2005-гӀча шера;
• «Денал» — повесташи, дувцараши, поэмаши, Наьсаре, 2012-гӀча шера.

Эрсий меттала яздаь кинашкаш[тоаде | тоаде чура]

• «Стойкость и выдержка» — повесташи, дувцараши, очеркаши, арадаьннад Наьсаре 2010-гӀча шера;
• «Выжить вопреки» — дувцараш, арадаьннад Наьсаре 2011-гӀча шера;
• «Экзамен по сопромату» — дувцараш, арадаьннад Наьсаре 2013-гӀча шера^[1].

СовгӀаташ

• 2018 — ГӀалгӀай Республика дукха дика хӀамаш карагӀдийна культура болхло (эрс: аслуженный деятель культуры РИ);
• 2012 — ГӀалгӀай Республика сийлен грамота (эрс: Почетная грамота Республики Ингушетия); • 2016 — Наьсарен сийдола бӀорахо (эрс: Почетный гражданин г. Назрани)^[1];

Тиймарзанаькъан Баширах дола йоазонаш

• Кодзоев И, Послесловие редактора. — Тимурзиев Б. Выжить вопреки. — Наьсаре, 2011, оагӀ. 251-252
• Матенаькъан Илез, «ГӀалгІай къаман яхь йола воӀ» — «Сердало», 2015, 1 октября.
• Угурчиев А-Г, «Наьха барт тоабер — хьаькъал да» — Тимурзиев Б. Тешаме ́новкъостий. — Наьсаре, 2005, оагӀ. 3-
• Танкиева Л., «Тимурзиев ГӀазмахьмада Башир» — Хьанзара гІалгІай литература. Том 3. — Нальчик, 2012, оагӀ. 342-373^[1].

ТӀатовжамаш

Тимурзиев Башир Газмагомедович. Тиймарзанаькъан ГӀазмахьмада Башир // Персональный справочник : [рус.]. — Национальная библиотека Республики Ингушетия. — 2024.
Матенаькъан Илез. ГӀалгӀай къаман яхь йола воӀ (гӀал.) // «Сердало» : газет. — 2015. — 1 ардара (№ 141-142 (11476-477)). — С. 6.

[_b6aeb68e3d78fe9b-1] ¹ ² ³ ⁴ ⁵ ⁶ ⁷ ⁸ ⁹ Нац. библ. РИ, 2023.

[_fdcdb278ea232b1b-2] Матенаькъан И., 2015, оа. 2.

[1]

[2]