Шолжа гӀазкхий округ

Рувики материал
округ
Шолжа гӀазкхий округ
Сунженский казачий округ
Паччахьалкхе СССР байракх СССР
ЮкъейоагӀ Лоамарой АССР, Къулбаседа Кавказа край
Админ. юкъ Сипсой-ГӀала
Тархьари географии
Хьаяь таьрахь 1921 шу
ДӀаяьккха таьрахь 1929 шу
Лаьтта 1,2 эзар
Бахархой
Бахархой 34,9 эзар саг саг (1926)
Айхал 29,4 чел./км²
Къамаш эрсий — 89,5%
украинхой — 7,2%
Официальни мотт эрсий

Шолжа гӀа́зкхий о́круг (эрс: Су́нженский каза́чий о́круг) — 19211929-ча шерашка СССРе хинна административно-лаьттан цхьоалле.

Административни юкъ Сипсой-ГӀала хиннай.

Тийрка дехьарчеи Шолжа тӀарчеи нохчий хинна лаьтта, 1847 шу

1921-ча шера гурахьа Лоамарой АССРа лоаттаме а йолаш керда 7-гӀа округ белгалъяьккха хиннай — Шолжа гӀазакхий округ[1]. 1924-ча шера Лоамарой АССР дӀайоаккхача хана къаьстта админитративни цхьоалле а йолаш губерне мо бокъонаш а йолаш статус енна хиннай.

1925-ча шера саькура бетта 26-ча дийнахьа Шолжа округ Къулбаседа Кавказа края юкъейихьай[2].

1929-ча шера гӀазкхий округ дӀаяьккхай. Терски яха станица Октябрьски, Майски, Предмостни, Нижне-Бековичи яхача отарашца цхьана Тийрка округа Маздака шахьарах дӀатехай. Сипсой-ГӀалани, Эбарг-Юртеи, Илдарха-ГӀалани, ГӀажара-Юртеи, Махьмад-ХитӀени, Ассинскини, иштта Давыденкони, Аьккхий-Юртеи, ЧӀималхеи лаьтташ Нохчий автономе областа Шолжа округах дӀатехай, цох 1931-1934 шераш хьатӀадалехь Шолжа шахьар хьаяьй. ГӀазкхий низагӀа Ӏоъара а баьха цар цӀенош юха нохчаштеи, гӀалгӀаштеи дӀаденна хиннад.

Таханарча дийнахьа Шолжа гӀазкхий округа доазув нийслу Нохчичен Серноводски шахьареи, ГӀалгӀайчен Шолжа шахьареи МагӀалбика шахьареи, иштта ХӀирийчен Маздака шахьареи.

Административни екъар

[тоаде | тоаде чура]

Округ Лоамарой АССРа́ юкъе хиннай, цул тӀехьагӀа Къулбаседа Кавказа крае хиннай.

Округ шин шахьара́ еъкалуш хиннай:

  • Сипсой-ГӀалан (эрс: Слепцовский) — цун юкъ Сипсой-ГӀала станица хиннай, сельсоветаш:
1. Ах-Боарзен — Ах-Боарзе
2. Давыденкон — отар Давыденко
3. Илдарха-ГӀалан — Илдарха-ГӀала
4. ГӀажара-Юрта — ГӀажара-Юрт
5. Округа совета кӀала йола — Ганиев отар, Ини отар
6. Сипсой-ГӀалан — Сипсой-ГӀала, Сипсой-ГӀалан станци, Сипсой-ГӀалан юрт
7. Эбарг-Юрта — Эбарг-Юрт
  • Терски (эрс: Терский) — цун юкъ Терски яха станица хиннай, сельсоветаш:
1. Махьмад-ХитӀен — Махьмад-ХитӀеи, Аьккхий-Юрти (Сунженская)
2. Нижне-Бековичий — ЭгӀа-Бекович отар
3. Предмостни — Предмостни отар
4. Терский — Терски станица[3]

Бахархой

[тоаде | тоаде чура]

1926-ча шера хиннача хьалах, Шолжа гӀазкхий округ ва́хаш 34 875 саг хиннав.

Къаманга диллача, дукхагӀа округе ба́хаш хиннараш эрсий хиннаб — 31 202 (89,5 %), тӀаккха украинхой хиннаб — 2 522 (7,2 %), тӀаккха хиннаб гӀалгӀайи — 301, нохчийи — 230, эрмалойи — 140, гуржийи — 100.

Белгалдаккхар

[тоаде | тоаде чура]
  1. ГОРСКАЯ АССР • Большая российская энциклопедия - электронная версия. bigenc.ru. Хоам хьаийца таьрахь: 25.08.2022. Архиваци яьй 23.01.2023.
  2. Постановление Президиума ВЦИК от 26.02.1925 "О включении в состав Северо-Кавказского края автономных областей Северной Осетии и Ингушетии"|Постановление Президиума ВЦИК от 26.02.1925 «О включении в состав Северо-Кавказского края автономных областей Северной Осетии и Ингушетии, а также города Владикавказа и Сунженского округа»
  3. Список населенных мест Северо-Кавказского края. Ростов-на-Дону 1925

Литература

[тоаде | тоаде чура]
  • Очерки истории Чечено-Ингушской АССР / ред. кол.: Смирнов Н. А. (ответ. ред.), Боков Х. Х., Виноградов В. Б. (зам. отв. ред.), Гойгова З. А.-Г., Гриценко Н. П., Крупнов Е. И., Саламов А. А., Симарзин В. С., Тавакалян Н. А., Чентиева М. Д.. — Чечено-Ингуш. науч.-исслед. ин-т истории, языка и литературы при Совете Министров Чечено-Ингуш. АССР. — Грозный: Чечено-Ингушское книжное издательство, 1967. — Т. 1. — 316 с. — 4000 экз.

ТӀатовжамаш

[тоаде | тоаде чура]