Абаьданаькъан ВоагӀапа Бек
| Абаьданаькъан ВоагӀапа Бек | |
|---|---|
| Абадиев Бек Вагапович | |
 Абаьданаькъан Бек ва ГӀалгӀайчен Мехкда волча, 2014 шу | |
| Ваь моттиг | Наьсар-Керте, НГӀАССР |
| Венна моттиг | Эбарг-Юрт, ГӀалгӀай Республика |
| БӀорахол |
 →  Россе Федераци |
| Белхаговзал | режиссёр, директор |
| Хьинаре хинна шераш | 1967—1993 |
| Театр | Нохч-ГӀалгӀай теникий театр, Нохч-ГӀалгӀай эрсий драмтеатр, Нохч-ГӀалгӀай паччахьалкхен драмтеатр |
| СовгӀаташ |
мейдилг «За доблестный труд» (1970), мейдилг «200 лет МВД России» (2002) |
Аба́ьданаькъан Воа́гӀапа Бек (эрс: Абадиев Бек Вагапович) — гӀалгӀай театрйовзархо, хоамбоаржабархо, йоазонхо, юкъарлен болхло. Россен хоамбоаржабархой союзеи Россен театрий болхлой союзеи доакъашхо. ГӀалгӀай къаман лелама хьинаре доакъашхо. ГӀалгӀайчен Халкъа Совета доакъашхо. ГӀалгӀай Республика исбахьалений балхах дукха дика хӀамаш карагӀдийнар.
Биографи
Абаьданаькъан Бек ваьв 1938 шера кӀимарса бетта 1-гӀча дийнахьа Наьсар-Керте. Тайпах Йовлой ва[1]. Кхо шу даьннача хана кӀаьнка нана кхелхай. 1944 шера саькура бетта 23-гӀча дийнахьа деррига къамаца цхьана мехках ваьккхав Казахстане. 1956 шера барайтта шу даьнна зӀамсаг волча хана ший цхьаь Даькъасте юха ӀоцӀавенав[2].
1960 шера Ленинградерча паччахьалкхен театреи, мукъамеи, кинематографени институте деша эттав театрйовзара факультете[3]. Башха волаш дешаш толамца яьккхай цо из дешарче[2]. Нохч-ГӀалгӀай гойташ йолча исбахьалений музей чу воккхагӀа вола Ӏилман болхло волаш хиннавв[1]. НГӀАССР Культура министерствон ибахьалений отдела инспектор а хиннав[3]. 1967 шера Нохч-ГӀалгӀай теникий театра директоралла оттаваьв Бек[3][1]. Цига волаш 1969 шера бекарга бетта Бека гӀалгӀа къама юкъе хьалхара йола труппа хьаяьй, гӀалгӀай меттала спектаклаш а увттаеш. Цигга режиссёр волаш, Бека цу гӀалгӀай труппаца Гайсултанов Умара пьеса тӀара хьаийца спектакль оттаяьй «Домик в лесу» яхаш. Абаьданаькъан Бека хьаяь йола труппа берий сакъердама къахьегаш я хӀанз Наьсаре йоаллача ГӀалгӀай мехка зӀамигача хьежархой театре (ТЮЗ РИ)[3].
1973 шера ший бокъонаш хьаехаш Шолжа-ГӀалий тӀа хиннача гӀалгӀай къаман юкъара гулламе да́къа лацара бахьан долаш балхар дӀаваьккха хиннав Бек[3].
ДӀахо Сердало газета чу корреспондент а, тӀаккха культура отдела заведующий а волаш болх баьб[3][1]. БархӀ шу даьнначул тӀехьагӀа парте чухьа меттаоттавваьв из, исбахьалений балхаш тӀа юха хьатӀава пурам деннад Ӏаьдало[3]. Ишта, 1981—1991 шшерашка тайп-тайпара белхаш даьд:
- М. Лермонтова цӀерагӀа йолча Нохч-ГӀалгӀай эрсий драмтеатра литературни даькъа заведующий волаш[1];
- Х. Нурадилова цӀерагӀа йолча Нохч-ГӀалгӀай паччахьалкхен драмтеатра гӀалгӀай труппан директор волаш[1];
- П. Захарова цӀерагӀа йолча Нохч-ГӀалгӀай гойташ йолча исбахьалений музеян директор волаш[2].
1991 шера денз ГӀалгӀай Республика меттаоттаяра гӀулакха хьинаре къахьийгад Бека. ГӀалгӀайче Халкъа Совета доакъашхо хиннав, иштта гӀалгӀай автономи меттаоттаярах йола Оргкомитета доакъашхо а[3]. 1993 шера Шолжа-ГӀалий тӀара дӀа а ваха́, ГӀалгӀайче ший дезалаца ва́ха Ӏохайнав. ГӀалгӀай паччахьалкхен Ӏаьдала тайп-тайпарча балхашта хиннав. 1997 шера Малсаганаькъан Тухана цӀерагӀа йолча ГӀалгӀай мехка мохктахкара музеян директоралла оттаваь хиннав[3][2].
2002—2014 шерашка ГӀалгӀай мехка гӀолла йолча Чурча гӀулакхий министерствон тархьара музеян директор хиннав[1].
Абаьданаькъан Бек веннав Эбарг-Юрта 2015 шера тов бетта 13-гӀча дийнахьа. Наьсар-Керте дӀавелла воалл[1].
СовгӀаташ
- юбилейни мейдилг «За доблестный труд» (1970)
- ГӀалгӀай мехка орден «КарагӀдаьннарех» (2004)
- лерхӀаме мехкахой орден «Дото жӀар»
- юбилейни мейдилг «200 лет МВД России» (2002)
Белгалдаккхар
Литература
- Ингушетия: популярная иллюстрированная энциклопедия / Сост. Я. С. Патиев; науч. ред. М. Г. Цароева, Т. Х. Матиев. — Магас : «Сердало», 2023. — 816 с. — ISBN 978-594452-185-9.
- Мадина Оздоева. Во славу своего народа // ГӀалгӀайче : газет. — 2016. — 1 июля.
- Ахмед Абадиев. Думал, говорил и писал о своем народе / Вспоминая Бека Абадиева // «Страстной бульвар,10» : журнал. — 2021. — № 8—238.