КхаькӀомтӀе

Рувики материал
КхаькӀомтӀе
КхаькӀомтӀен сурт
КхаькӀомтӀен сурт
ЛакхагӀара моттиг
Йизза лакхал3171 м
БагӀа моттиг
42°50′09″ с. ш. 44°50′45″ в. д.GЯO
Паччахьалкхе
РегионашГӀалгӀайче, ХӀирийче
Лоамий системаКавказ 
Дукъ[[Чхараш дола дукъ|Чхараш дола дукъ]] 

КхаькӀомтӀе, КхаькӀоамтӀе, е Кхей-КӀоам (эрс: Гайкомд[1]) — Чхараш долча дукъа малхбоалехьарча даькъе ба́гӀа ЦӀейлоама́ юкъебодаш бола лоам. КхаькӀомтӀара ӀодоагӀа ши хий: ЖӀайраха шахьаре дода Тетрицкалии, ГӀалме шахьаре ӀодоагӀа Ӏаьрчхии.

Эрсий меттала дуненмаза чу 1960-ча шерашкара денз долча дукхача сурташ тӀа Гирич, Гирач, Гиречь яха цӀераш язъю. 1950—1960-ча шерашкарча тӀема мехкасурта тӀа[2] лоаман цӀи Гирич аьнна язъяьй. Къобанеи Кавказеи лаьтташ тӀадолаш 1941-1944-ча шерашкарча америкахой мехкасурта тӀа (лист f5)[3] царна тара цӀераш я: Gora Giryag, Pereval Gerchek (2219 м зӀилбухехьара гӀинбухехьа) Gerchoch, Kh.Gerchoch хишка. Мехкасурта тӀа 3183 м лакха а болаш цӀи йоацаш латт из.

1877-ча шера кавказерча тӀема-топографен отдела арахийцача мехкасурта тӀа Гора Гай-комдъ (10444ф=3183 м) аьнна яздаьд[4]. 1913-ча шера «Записки Кавказского отдела Императорского Русского географического общества» яхача тӀарча алапатацарча хьокхарга тӀа Гай-комд г.[5].

КхаькӀомтӀа тӀабувла гӀерташ хиннаб XX-ча бӀаьшерен 60-ча шерашка, 80-ча шерашка Шолжа-ГӀалий тӀарчеи кхыча гӀалашкарчеи альпинисташ хиннаб цу тӀа бовла гӀерташ. Лоаман бовхьоашка долхача маршрутий классификатора чу (раздел 2.9) хьоахаяь я лоаман маршрутий классификаци:

  • 2.9.3. Гайкомд (Гл.) 3171 1Б ск с юга по 3 гребню А. Козорезов 1984
  • 2.9.4. Гайкомд (Гл.) 3171 2А ск Ю кф. 3 гребня Г. Стариков 1987
  • 2.9.5. Гайкомд (Гл.) 3171 5А ск ЮЗ стене В. Горин 1983
  • 2.9.6. Гайкомд (Гл.) 3171 5Б ск центру Ю стены А. Курочкин 1983
  • 2.9.6а. Гайкомд (Гл.) 3171 6А ск центру ЮВ стены А. Харитонов 1986
  • 2.9.6б. Гайкомд (Гл.) 3171 6А ск центру ЮВ стены К. Дорро 2003
  • 2.9.7. Гайкомд (Гл. — В) ЗБ ск траверс А. Курочкин 1984

Лоаман бухь кхы чӀоагӀа лакха а пе́нацара да́къа (эрс: стенная часть) дӀаьха а (700-800 м) деце а, маршруташ хала лоархӀ (дукха ца эшаш лакхера оагӀат хиллал).

Белгалдаккхар

[тоаде | тоаде чура]
  1. Мальсагов З. К. Грамматика ингушского языка. — 2-е издание. — Грозный: Чечено-Ингушское книжное издательство, 1963. — С. 148. — 160 с.
  2. Гайкомд. Военная карта 1950-1960 годов. Хоам хьаийца таьрахь: 19.01.2018. Архиваци яьй 19.01.2018.
  3. Гайкомд. Американская карта Кубани и Кавказа. Хоам хьаийца таьрахь: 19.01.2018. Архиваци яьй 20.01.2018.
  4. Гайкомд. Карта Кавказа и Кубани Кавказского Военно-Топографического отдела Российской империи (2016). Хоам хьаийца таьрахь: 7.01.2018. Архиваци яьй 7.01.2018.
  5. Пагирев Д.Д. Алфавитный указатель к пятиверстной карте Кавказского края (ссылка для копирования, формат djvu). Кавказский Военно-Топографический отдел Российской империи (1913). Хоам хьаийца таьрахь: 7.01.2018. Архиваци яьй 6.04.2016.

Литература

[тоаде | тоаде чура]

ТӀатовжамаш

[тоаде | тоаде чура]