Лоаман Ӏуйре
| Лоаман Iуйре | |
|---|---|
| Специализаци | литературан-исбахьален а юкъарлен-политически а |
| Маца арадувл | шера́ диазза, квартала́ цкъа[1] |
| Мотт | гӀалгӀай |
| Редакцен адрес | Шолжа-ГӀала |
| Керттера редактор | Ведажанаькъан Ахьмад, Вешкаранаькъан Мухьмад |
| Мохк |
 ГӀалгӀайче |
| Арахецар | Нохч-ГIалгIай АССР-а Советий йоазонхой Союза маьже |
| Изданен тархьар | 1958 шера денз |
Лоаман Ӏуйре, советий Ӏаьдал дехачул тӀехьагӀа Маьтлоам (эрс: Утро гор) — Нохч-ГӀалгӀай АССР йолча хана арадийна, гӀалгӀай литературно-исбахьален а юкъарлен-политически а альманах да. Из арадаьннад 1958-ча шера Нохч-ГӀалгӀай республике. Цун оагӀонашка гӀолла яйзай гӀалгӀашта Албаканаькъан Жабраила байташ, Чахканаькъан СаӀида «Дошо бӀоагӀий» яха роман, Тимарзанаькъан Башира поэзи, кхыдола гӀалгӀай йоазонхой кхолламаш а цӀераш а. Цу тӀа хиннай тайп-тайпара рубрикаш: «Поэзи», «Проза», «Литературоведени», «Вай ― интернационалисташ», «Исторе оагӀонаш», «Муш — бӀаьха, дош — лоаца»[2].
Тархьар
1958-ча шера бекарга бетта 2-ча дийнахьа Нохч-ГӀалгӀай обкома КПСС бюро «Нохч-гӀалгӀай оазархойи йоазонхойи исбахьален кхолламаш кепатохарах» (эрс: «Об издании художественных произведений чечено-ингушских поэтов и писателей») бола чӀоагӀам тӀаийца хиннаб. Цу шера оагӀой бетта 7-13 деношка дӀайихьар РСФСР йоазонхой хьалхара съезд. Цига гӀалгӀай йоазонхошта юкъера дакъа лоацаш хилар Заьзганаькъан Бахьаудин.
1958-ча шера тӀеххьарча деношка арахийцар гӀалгӀайии нохчийи йоазонхой «Дружба» яха журнал. Дукха ха ялале цох ши альманах хьадир, нохчий альманахах «Орга» (эрс: Аргун) аьнна цӀи тилла, гӀалгӀайчох «Лоаман Ӏуйре» (эрс: «Утро гор») аьнна[3].
«Лоаман Ӏуйре» арадийннад шера диазза, хӀара кварталах цкъа[1]. 1962-ча шера маьтсела бетта денз 1969-ча шерага кхаччалца альманаха редакторал болх беш хилар Ведажанаькъан Абукара Ахьмад. 1983—1992 шерашка редактора болх бир Вешкаранаькъан Султана Мухьмада{{подст:АИ}}.
«Лоаман Ӏуйре» яхача альманаха тӀеххьара номер араяьлар 1990-ча шера. 1991-ча шера цун метта арадувла доладелар литературно-исбахьален дола «Маьтлоам» яха журнал, керттера редактор Вешкаранаькъан Мухьмад а волаш[2][4]. Редколлегена юкъе хиннай Хамхой Мустапа, Пхьиленаькъан Махьмад-СаӀид, Ӏахилганаькъан Микаьил[4].
Редактораш
Тайп-тайпарча хана цун кертера редактораш хиннаб Чахканаькъан СаӀид, Боканаькъан Ахьмад, Ведажанаькъан Ахьмад, Вешкаранаькъан Мухьмад, Малсаганаькъан Або. ЛаьрххӀа вӀашагӀъелла редколлеги а яр журнала, цунна юкъе боагӀаш хиннаб дукха йоазонхой: Гаьгенаькъан Гирихан, Пхьиленаькъан Махьмад-СаӀид, Шаденаькъан Султан, иштта кхыбараш а[2].
Кепабийтта йоазонхой
«Ломан Ӏуйре» альманаха тӀа кепабетташ арабийнаб дукхача йоазонхой кхоллам: Янданаькъан Жамалдий, Чахканаькъан Капитона, Коазой Ӏийсай, Хамхой Ахьмада, ТӀоаршахой ИбрахӀима, Заьзганаькъан Бахьаудина, Боканаькъан Ахьмада, Ведажанаькъан Ахьмада, Гаьгенаькъан Гирихана, Ӏахилганаькъан Микаьила, Горчхананаькъан Бадрудина, Пхьиленаькъан Хьусена, Хьоашаланаькъан Ӏаьлий, Кхоартой Мурада, Малсаганаькъан Абой, Дахкилганаькъан ИбрахӀима, иштта кхыболча йоазонхой кхоллам а{{подст:АИ}}.
Тираж
Советий хана тираж ши эзар совгӀа хиннай, цкъаза из дӀакхоачар, дукха хӀама ца эшаш, кхаь эзарга[2].
Белгалдаккхар
- ↑ 1 2 Патиев, 2023, оа. 391.
- ↑ 1 2 3 4 Ӏарчакханаькъан С., 2023.
- ↑ Патиев, 2022, оа. 111.
- ↑ 1 2 Вышегуров, 1991, оа. 70.
Литература
- Писатели Ингушетии = ГӀалгӀайчен йоазонхой / Сост. Я. С. Патиев. — Ростов-на-Дону : «Южный издательский дом», 2022. — 111 с. — ISBN 978-5-98864-071-4.
- Ингушетия: популярная иллюстрированная энциклопедия / Сост. Я. С. Патиев; науч. ред. М. Г. Цароева, Т. Х. Матиев. — Магас : «Сердало», 2023. — 816 с. — ISBN 978-594452-185-9.
- Маьтлоам / М. С. Вышегуров. — Шолжа-ГӀала : «Книга», 1991. — 70 с.
ТӀатовжамаш
- Ӏарчакханаькъан Сали. «Лоаман Iуйре» дерригача къаман альманах дар (гӀал.) // «Сердало» : газет. — 2023. — 13 наджгоанцхой.