Алхасте
| Юрт | |
| Алхасты | |
|---|---|
 | |
| 43°11′04″ с. ш. 44°59′44″ в. д.GЯO | |
| Паччахьалкхе |
 Россе Федераци |
| Федерацен субъект | ГӀалгӀайче |
| Муниципальни шахьар | Шолжа |
| Юрт | Алхасте |
| Дá | ЦӀечой Ахьмада Мохьмад |
| Тархьари географии | |
| Йиллай | 1860 шера |
| ХьалхагӀа хинна цӀераш |
1860 кхачч. — Алхасте 1922 кхачч. — Фельдмаршальская 1944 кхачч. — Алхасты 1989 кхачч. — Краснооктябрьское |
| Лакхал | 510[1] м |
| Ӏалама лоаттам | юкъера шийла тӀуна (Dfb)[2] |
| Сахьата оаса | UTC+3:00 |
| Бахархой | |
| Бахархой | ↗4714[3] саг (2022) |
| Къамаш | гӀалгӀай |
| Ди лелабераш | сунний бусалба |
| Паччахьалкхен мотт | гӀалгӀай, эрсий |
| Дагарга идентификатораш | |
| Телефоний код | +7 87341 |
| Пошта индексаш | 386241 |
| Код ОКАТО | 26230803001 |
| Код ОКТМО | 26610420101 |
|
|
|
 РУВИКИ.Медиа чура файлаш | |
А́лхасте́ (я) (эрс: Алхасты) — ГӀалгӀай Мехка Шолжа шахьара юрт.
Географи
Наькъашца йистача Алхасте Шолжа-Пхьенна 14 км гаьна улл зӀилбухен-малхбузехьа, Магаса 24 км гаьна улл, малхбоалехьа, Эса аьрдача берда тӀа[4].
Юрта зӀилбухехьа орц да (хьу тӀаяьнна босе), лоамашка Кен дода. Лоамий зӀилбухехьа БугӀара-аьли дода.
Эса духьаларча берда тӀа, юрта зӀилбухен-малхбоалехьа Амитински[таржам де деза] лоаман довкъаш да.
Йистера юрташ: зӀилбухехьа — Галашке, малхбузехьа — СурхотӀе, гӀинбухен-малхбоалехьа — ГӀажара-Юрт.
Тархьар
Алхасте уллача метте 1860 шера гӀазкхий «Фельдмаршальская» яха станица йилла хиннай[5].
Тархьар
ГӀалгӀай Мехка тархьаре «Алхасте» яха гӀалгӀай (оарстхой) юрт XIX-ча бӀаьшера Эса аьрда га долча Алхастхин юкъерча даькъе илай, ГӀажара-Юртах (гӀазкхий Нестеровски яхача зоврковнах) зӀилбухен-малхбузехьа[6]. 1859-ча шера хиннача хьалах юрта 179 кови ва́хаш 772 саги (367 маӀа саги 405 кхалсаги) хиннав[7].
1861-ча шера Мужеченна гаьна доаццаш Эса чӀоже гӀазкхий гӀала (станица) Фельдмаршальски йиллай, цхьабакъда цига вахаш сов хала хиларахи, нах лазарах сов дукха бовши 1864-ча шера гӀала шаьрачена гаргагӀа ӀокӀалаяхьа лаьрхӀа хиннад Эса чӀоже чакхйоаллача метте, цига ул таханара Алхасте. Къаьнарча гӀала тӀара кердача пхье Ӏобаьхкараш 50 дезал а хинна хургбац. Цу хана иззамо бахьан а долаш чӀоже кӀеззига зӀилбухехьа Галашка водача наькъ тӀа улаш хинна Промежуточни яха станица а дӀаяьккхай. Промежуточнера нах кердача Фельдамаршальске Ӏохайшаб. 1865-ча шера укхаза Ӏоховшабаьб ДаьттагӀера дӀакхолхабаь 25 дезал. ТӀехьагӀа станице Ӏохувшаш хиннаб эрсий губернешкара хьауха нах, Та́на́ тӀара гӀазкхий а, амал даь баьнна салтийи, гӀазкхашта тӀаязбаь ахархой[8].
Алхасте, е нийсагӀа аьлча, Фельдмаршальски гӀала, Шолжа кордонни зӀанара лоаттаме а йолаш Кавказерча зӀанара гӀазкхий бӀун шоллагӀча Бурон сура́ юкъе хиннай. Цу суро, Шолжа зӀанара кхаь сурах цаӀ а йолаш, Эса тӀеи, Шолжа тӀеи, ГӀалме тӀеи хинна гӀазкхий гӀалаш вӀашагӀтохаш хиннай[9].
Баха нах
| 1926[10] | 2002[11] | 2006[12] | 2007[12] | 2008[12] | 2009[12] | 2010[13] |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 386 | ↗3651 | ↗3889 | ↗3925 | ↗3967 | ↗4026 | ↘4021 |
| 2011[13] | 2012[13] | 2013[13] | 2014[14] | 2015[15] | 2016[16] | 2017[17] |
| ↗4027 | ↗4094 | ↗4134 | ↗4324 | ↗4381 | ↗4416 | ↗4445 |
| 2018[18] | 2019[19] | 2020[20] | 2021[21] | 2022[3] | ||
| ↗4486 | ↗4552 | ↗4599 | ↗4646 | ↗4714 |
- Къамаш
Ерригроссе бахархой 2002 шереи[22] 2010 шереи дӀаязбарах[23]:
| Бахархой дӀаязбаь шу | 2002 | 2010 |
|---|---|---|
| гӀалгӀай | 2 816 (77,13 %) |
3 861 (96,02 %) |
| нохчий | 603 (16,52 %) |
142 (3,53 %) |
| кхыбараш | 232 (6,35 %) |
18 (0,45 %) |
| берригаш | 3 651 (100,0 %) |
4 021 (100,0 %) |
Белгалдаккхар
- ↑ Определение высоты местности и профиля высот по маршруту
- ↑ Климат села Алхасты // Climate-Data.org
- ↑ 1 2 Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2022 года. Федеральная служба государственной статистики. Хоам хьаийца таьрахь: 26.04.2022.
- ↑ Карта Чечни и Ингушетии (rar) (не ранее 1995). Хоам хьаийца таьрахь: 2.01.2010. Объём 8 МБ.
- ↑ Долгиева, Картоев, Кодзоев, Матиев, 2013, оа. 270.
- ↑ Карта Владикавказского военного округа, 1858 г. ЦГВИА СССР. Ф. 846. Оп. 16. Д. 21200 В2.
- ↑ Берже А. П. Чечня и чеченцы. elib.shpl.ru. Хоам хьаийца таьрахь: 2.11.2020. Архиваци яьй 29.06.2020.. — Тифлис, 1859. — С. 117.
- ↑ Благовещенский Н. А., Линтварёв П., Марграф О. В. Статистические материалы для изучения станичного быта Терского казачьего войска. elib.shpl.ru. Хоам хьаийца таьрахь: 2.11.2020. Архиваци яьй 29.09.2020. // Сборник сведений о Кавказе. Том IV / Под ред. Н. К. Зейдлица. — 1878. — C. 71.
- ↑ Караулов М. А. Терское казачество в прошлом и настоящем. — Пятигорск, 2002. — С. 136.
- ↑ Список населенных мест Ингушской автономной области составленный по материалам всесоюзной переписи 1926 г.
- ↑ Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более. Архиваци яьй 3.02.2012.
- ↑ 1 2 3 4 Численность населения республики Ингушетия по населённым пунктам 2006-2012 года. Хоам хьаийца таьрахь: 17.10.2013. Архиваци яьй 17.10.2013.
- ↑ 1 2 3 4 Оценка численности населения 2010-2013. Хоам хьаийца таьрахь: 23.08.2014. Архиваци яьй 23.08.2014.
- ↑ Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года. Хоам хьаийца таьрахь: 2.08.2014. Архиваци яьй 2.08.2014.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года. Хоам хьаийца таьрахь: 6.08.2015. Архиваци яьй 6.08.2015.
- ↑ Численность населения Республики Ингушетия по состоянию на 1 января 2016 года в разрезе населённых пунктов. Хоам хьаийца таьрахь: 8.08.2016. Архиваци яьй 8.08.2016.
- ↑ Россе Федерацен бахархой дукхал. Муниципальни образованешка гӀола 2017 шера наджгоанцхой бетта 1 дийнахьа (31.07.2017). Хоам хьаийца таьрахь: 31.07.2017. Архиваци яьй 31.07.2017.
- ↑ Россе Федерацен бахархой дукхал. ЛаьрхӀай муниципальни образованешка 2018 шера наджгоанцхой бетта 1 дийнахьа. Хоам хьаийца таьрахь: 25.07.2018. Архиваци яьй 26.07.2018.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года. Хоам хьаийца таьрахь: 31.07.2019. Архиваци яьй 2.05.2021.
- ↑ Россе Федерацен бахархой дукхал муниципальни кхолламашка гӀолла 2020 шера наджгоанцхой бетта 1 денга. Хоам хьаийца таьрахь: 17.10.2020. Архиваци яьй 17.10.2020.
- ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2021 года. Хоам хьаийца таьрахь: 27.04.2021. Архиваци яьй 2.05.2021.
- ↑ Этнокавказ. Национальный состав населения Сунженского района по переписи 2002 года
- ↑ Том 4. Таблица 04-04. Население Ингушетии по национальности и владению русским языком. Хоам хьаийца таьрахь: 9.01.2014. Архиваци яьй оригинала тӀара 6.03.2016.
Литература
- Долгиева М. Б., Картоев М. М., Кодзоев Н. Д., Матиев Т. Х. История Ингушетии. — 4-е изд. — Ростов-на-Дону: Южный издательский дом, 2013. — 600 с. — ISBN 978-5-98864-056-1.