Къест
| тархьара пхьа / кхаьлл | |
| Къест | |
|---|---|
 Къестера йохаяь латта гӀалаш | |
| Гео. регион | Даькъасте |
| Мохк |
 ГӀалгӀайче, ЖӀайраха шахьар |
| Бахархой | Къоастой |
| Юрт | |
| Къест | |
|---|---|
| эрс: Кост | |
| 42°49′04″ с. ш. 44°53′03″ в. д.GЯO | |
| Паччахьалкхе |
 Россе Федераци |
| Федерацен субъект | ГӀалгӀайче |
| Муниципальный район | ЖӀайраха шахьар |
| Юрта хьисапе моттиг | Хьули |
| Тархьари географии | |
| Юрт я | 2009 |
| Лакхал | 1740 м |
| Сахьата оаса | UTC+3:00 |
| Бахархой | |
| Бахархой | ↘0[1] саг (2010) |
| Паччахьалкхен мотт | гӀалгӀай, эрсий |
| Дагарга идентификатораш | |
| Пошта индекс | 386430 |
| Код ОКАТО | 26205805033 |
| Код ОКТМО | 26620450261 |
|
|
|
Къест, иштта Къоаст (эрс: Кост) — гӀалгӀай юкъерча бӀаьшерий заман пхьа я. ГӀалгӀай Мехка ЖӀайраха шахьаре улл. ГӀалгӀай тархьара архитектурах лоархӀа гӀишлош я укхаза: гӀалаш, вӀовнаш, маьлхара кашамаш. Къест улла лаьтта заповедни зона лоархӀаш а Ӏаьдало лорадеш а да. Укхазара Салгхой тайпа хьадаьннад.
Административни лоархӀаш хилча Къест ше «юрт» статус йолаш, «юрта хьисапе моттиг Хьули» яхача муниципальни кхоллама́ юкъейодаш я.
ЦӀи
ГӀалгӀай меттала укх пхьанах (е вешта аьлча, укх кхаьллах) «Къест» оал[2], вешта, «Къоаст» е «Къаьст» яздаь а нийслу[3]. Эрсий меттала «Кост» язду[4][2][3].
Статус
Россе Федерацен а ГӀалгӀай Республика а моттигерча шедоалдарах лаьца долча законашка диллача, Къест статусах «село» я, «сельское поселение Гули» яхача муниципальни кхоллама́ юкъейодаш а я. Из «село» яха маӀан долаш гӀалгӀай меттала гӀалгӀашта юкъе эггара чӀоагӀагӀа даьржа лела дош да — «юрт» яхар (кӀезигагӀа — «эйла»). Цудухьа административни хьакъехьа гӀалгӀай меттала а оалаш хилча, Къест ше «юрт» статус йолаш, «юрта хьисапе моттиг Хьули» яхача муниципальни кхоллама́ юкъейодаш йолга лоархӀ[4].
Из «юрт» яха юкъара термин дӀачӀоагӀъенна хиларга хьажжа, моллагӀа йолча, хьалха хиннача а хӀанз йолаш йолча а, къаьна а къона а йолча, массайолча нах бахача моттигех цхьатарра «юрт» аьнна цӀи йоаккх тахан гӀалгӀаша. Цхьабакъда, укх мо йолча къаьнарча моттигех, гӀалгӀай лоамарча моттигех хӀаьта а, «юрт» ца оалаш, «кхала» е «пхьа» аьлча нийсагӀа да, хӀана аьлча, гӀалгӀаша юххьанцара «юрт» яха дош тӀадийттадац тӀеххьарча (XVIII—XIX) бӀаьшерашка ара Ӏояхка́ хиннача нах бахача моттигий цӀерашта мара.
Географи
ГӀалгӀай Мехка зӀилбухерча оагӀорахьа ЖӀайраха шахьаре лоам улл Къест. Эса чӀоже гӀолла хьалводаш хилча ГӀалгӀай лоамен малхбузехьарча оагӀорахьа хул из. ЖӀайрахагара малхбоалехьа 16 километр гаьна улл из, новкъа гӀолла доацаш, нийсса Ӏодусташ хилча. Къеста гоннахьа яда пхьанаш я: Бишт, Гадаборш, Дошхьакхле, Кхарт.
Сахьата оаса
Къест, беррига ГӀалгӀай Мохк мо, МСК (москверча хан) сахьатий зоне уллаш я. Лелаш йолча ханнеи UTC ханнеи юкъе +3:00 (кхо сахьат) башхало я[5].
Тархьар
Къестера хьадаьннад Къоастой яха гӀалгӀай тайпа.
Белгалдаккхар
- ↑ Всероссийские переписи населения 2002 и 2010 годов
- ↑ 1 2 Ономастикон Ингушетии, 2021, оа. 42.
- ↑ 1 2 Агиров, 2021, оа. 184.
- ↑ 1 2 Закон Республики Ингушетия от 23 февраля 2009 года № 5-РЗ «Об установлении границ муниципальных образований Республики Ингушетия и наделении их статусом сельского поселения, муниципального района и городского округа»
- ↑ Федеральный закон от 03.06.2011 № 107-ФЗ «Об исчислении времени», статья 5 (3.06.2011).
Литература
- Агиров Т. А. Горная Ингушетия. Путеводитель по Джейрахскому району и предгорьям (Highland Ingushetia. A Guide to Jeyrakh and Mountain Foothills). — 2-е изд., испр. и доп. — М. : Издательство «Перо», 2021. — 416 с. — ISBN 978-5-00189-455-1.
- Ономастикон Ингушетии : справ.-энцикл. изд. / Сост. Н. Д. Кодзоев, З. Х. Киева. Реценз.: д.п.н., проф. Т. В. Жеребило, к. филол. н., Ф. М. Костоева, Ред.: Х. А. Накостоев, Р. Р. Хайрова; Консультант: Б. А. Хайров; Ингушский НИИ гуманитарных наук имени Ч. Э. Ахриева. — М. : ТПК «Центробланк», 2021. — 120 с. — 500 экз. — ISBN 978-5-91303-022-1.
- Чахкиев Д. Ю. Древности горной Ингушетии / Отв. ред. д.и.н. И. А. Алироев. — Назрань : Министерство культуры Республики Ингушетия, 2003. — Т. I. — 144 + илл. с. — 2000 экз.
- Чахкиев Д. Ю. Древности горной Ингушетии / Отв. ред. д.и.н. И. А. Алироев. — Нальчик : ГП КБР «Республиканский полиграфкомбинат имени Революции 1905 года», 2009. — Т. II. — 122 с. — 1000 экз.
ТӀатовжамаш
| ЖӀайраха шахьара моттигаш | |
|---|---|
| |
