Хьамашке

Тувла ма де хьамискаца — хьунагӀарча сомаца.

тархьара пхьа / кхаьлл
Хьамишк
Хьамашкера вӀов
Гео. регион	Даькъасте
Мур	XVII—XVIII бӀаьшераш
Мохк	ГӀалгӀайче, ЖӀайраха шахьар
Бахархой	хӀанз саг вахац

Юрт
Хьамишк
42°48′30″ с. ш. 44°45′04″ в. д.
Паччахьалкхе	Россе Федераци
Федерацен субъект	ГӀалгӀайче
Муниципальни шахьар	ЖӀайраха шахьар
Юрта хьисапе моттиг	ОлгатӀе
Сахьата оаса	UTC+3:00
Бахархой
Бахархой	↘0 саг (2010)
Къамаш	гӀалгӀай
Ди лелабераш	бусалба
Паччахьалкхен мотт	гӀалгӀай, эрсий
Дагарга идентификатораш
Пошта индекс	386433
Код ОКАТО	26205805037
Код ОКТМО	26620450281
Хьамишк Москва Хьамишк 0 Хьамишк

Хьамишк (эрс: Хамишк, Тумги) — гӀалгӀай юкъерча бӀаьшерий заман пхьа я. ГӀалгӀай мехка ЖӀайраха шахьаре улл. Тархьара архитектурах лоархӀа гӀишлош я укхаза: гӀалаш, маьлхара кашамаш.

Административни лоархӀаш хилча Хьамишк ше «юрт» статус йолаш, «юрта хьисапе моттиг ОлгатӀе» яхача муниципальни кхоллама́ юкъейодаш я.

ЦӀи

ГӀалгӀай меттала укх пхьанах (е вешта аьлча, укх кхаьллах) «Хьамишк» оал. Эрсий меттала башха-башха яздаь нийслу: «Хамишк», «Хамышки», «Хамышк».

Статус

Россе Федерацен а ГӀалгӀай Республика а моттигерча шедоалдарах лаьца долча законашка диллача, Хьамишк статусах «село» я, «сельское поселение Ольгети» яхача муниципальни кхоллама́ юкъейодаш а я. Из «село» яха маӀан долаш гӀалгӀай меттала гӀалгӀашта юкъе эггара чӀоагӀагӀа даьржа лела дош да — «юрт» яхар (кӀезигагӀа — «эйла»). Цудухьа административни хьакъехьа гӀалгӀай меттала а оалаш хилча, Хьамишк ше «юрт» статус йолаш, «юрта хьисапе моттиг ОлгатӀе» яхача муниципальни кхоллама́ юкъейодаш йолга лоархӀ.

Из «юрт» яха юкъара термин дӀачӀоагӀъенна хиларга хьажжа, моллагӀа йолча, хьалха хиннача а хӀанз йолаш йолча а, къаьна а къона а йолча, массайолча нах бахача моттигех цхьатарра «юрт» аьнна цӀи йоаккх тахан гӀалгӀаша. Цхьабакъда, укх мо йолча къаьнарча моттигех, гӀалгӀай лоамарча моттигех хӀаьта а, «юрт» ца оалаш, «кхала» е «пхьа» аьлча нийсагӀа да, хӀана аьлча, гӀалгӀаша юххьанцара «юрт» яха дош тӀадийттадац тӀеххьарча (XVIII—XIX) бӀаьшерашка ара Ӏояхка́ хиннача нах бахача моттигий цӀерашта мара.

Географи

ГӀалгӀай Мехка зӀилбухерча оагӀорахьа ЖӀайраха шахьаре лоам улл Хьамишк. ЖӀайрахагара зӀилбухен-малхбоалехьа 6 километр гаьна улл из, новкъа гӀолла доацаш, нийсса Ӏодусташ хилча. Лаьжгах 900 метр гаьна улл гӀинбухен-малхбоалехьа{sfn|Чахкиев|2009|с=44}}.

Сахьата оаса

Хьамишк, беррига ГӀалгӀай Мохк мо, МСК (москверча хан) сахьатий зоне уллаш я. Лелаш йолча ханнеи UTC ханнеи юкъе +3:00 (кхо сахьат) башхало я.

Тархьар

Хьамишк йоазонца духхьашха маца хьоахаяьй хӀанзехьа белггала ховш дац. Шоай хана ер моттиг тохкаш, укхазарча тархьара гӀишлоех бӀаргтеха хиннараш ба: Л. П. Семенов, И. П. Щеблыкин, Н. Ф. Уствольская, Д. Ю. Чахкиев, Т. Агиров.

ХӀанзарча ГӀалгӀай архитектурах лоархӀаш массехк гӀишлош я укхаза: 7 гӀала я тайп-тайпара хьатӀаяь гӀишлош йолаш. Хьалха уж ерригаш юкъелоацаш, царех кхоъ къаьст-къаьстта гӀап-гӀалаш хьа а еш, царна гоннахьа гӀап лаьттай. Иштта ши вӀов я. Цул совгӀа, маьлхара кашамаш а да Хьамишке.

Бахархой

Бахача наьха дукхал

1926	2010
11	↘0

Инфраструктура

ХӀанзарча заман инфраструктурах лоархӀача хӀамаех хӀама яц Хьамишке.

Белгалдаккхар

Литература

• Агиров Т. А. Горная Ингушетия. Путеводитель по Джейрахскому району и предгорьям (Highland Ingushetia. A Guide to Jeyrakh and Mountain Foothills). — 2-е изд., испр. и доп. — М. : Издательство «Перо», 2021. — 416 с. — ISBN 978-5-00189-455-1.
• Ономастикон Ингушетии : справ.-энцикл. изд. / Сост. Н. Д. Кодзоев, З. Х. Киева. Реценз.: д.п.н., проф. Т. В. Жеребило, к. филол. н., Ф. М. Костоева, Ред.: Х. А. Накостоев, Р. Р. Хайрова; Консультант: Б. А. Хайров; Ингушский НИИ гуманитарных наук имени Ч. Э. Ахриева. — М. : ТПК «Центробланк», 2021. — 120 с. — 500 экз. — ISBN 978-5-91303-022-1.
• Чахкиев Д. Ю. Древности горной Ингушетии / Отв. ред. д.и.н. И. А. Алироев. — Нальчик : ГП КБР «Республиканский полиграфкомбинат имени Революции 1905 года», 2009. — Т. II. — 122 с. — 1000 экз.

ТӀатовжамаш