Къоашке

тархьара пхьа / кхаьлл
Къоашке
Къоашкера йохаяь латта гӀалаш
Гео. регион	Даькъасте
Мохк	ГӀалгӀайче, ЖӀайраха шахьар
Бахархой	Гиренаькъан, Хазанаькъан

Село
Къоашке
42°48′39″ с. ш. 44°45′31″ в. д.
Паччахьалкхе	Россе Федераци
Федерацен субъект	ГӀалгӀайче
Муниципальни шахьар	ЖӀайраха шахьар
Юрта хьисапе моттиг	ОльгатӀе
Сахьата оаса	UTC+3:00
Къамаш	гӀалгӀай
Ди лелабераш	бусалба
Паччахьалкхен мотт	гӀалгӀай, эрсий
Дагарга идентификатораш
Пошта индекс	386435
Код ОКАТО	=
Код ОКТМО	26620420131
Къоашке Москва Къоашке 0 Къоашке

Къоашке (эрс: Кошк) — гӀалгӀай юкъерча бӀаьшерий заман пхьа я. ГӀалгӀай Мехка ЖӀайраха шахьаре улл. ГӀалгӀай тархьара архитектурах лоархӀа гӀишлош я укхаза: гӀалаш, вӀовнаш, маьлхара кашамаш. Къоашке улла лаьтта заповедни зона лоархӀаш а Ӏаьдало лорадеш а да. Тархьаре укхаза баьхаб Гиренаькъани, Хазанаькъани нах.

Административни лоархӀаш хилча Къоашке ше «юрт» статус йолаш, «юрта хьисапе моттиг ОльгатӀе» яхача муниципальни кхоллама́ юкъейодаш я.

ЦӀи

ГӀалгӀай меттала укх пхьанах (е вешта аьлча, укх кхаьллах) «Къоашке» оал. Эрсий меттала «Кошк» язду.

Статус

Россе Федерацен а ГӀалгӀай Республика а моттигерча шедоалдарах лаьца долча законашка диллача, Къоашке статусах «село» я, «сельское поселение Ольгетти» яхача муниципальни кхоллама́ юкъейодаш а я. Из «село» яха маӀан долаш гӀалгӀай меттала гӀалгӀашта юкъе эггара чӀоагӀагӀа даьржа лела дош да — «юрт» яхар (кӀезигагӀа — «эйла»). Цудухьа административни хьакъехьа гӀалгӀай меттала а оалаш хилча, Къоашке ше «юрт» статус йолаш, «юрта хьисапе моттиг ОльгатӀе» яхача муниципальни кхоллама́ юкъейодаш йолга лоархӀ.

Из «юрт» яха юкъара термин дӀачӀоагӀъенна хиларга хьажжа, моллагӀа йолча, хьалха хиннача а хӀанз йолаш йолча а, къаьна а къона а йолча, массайолча нах бахача моттигех цхьатарра «юрт» аьнна цӀи йоаккх тахан гӀалгӀаша. Цхьабакъда, укх мо йолча къаьнарча моттигех, гӀалгӀай лоамарча моттигех хӀаьта а, «юрт» ца оалаш, «кхала» е «пхьа» аьлча нийсагӀа да, хӀана аьлча, гӀалгӀаша юххьанцара «юрт» яха дош тӀадийттадац тӀеххьарча (XVIII—XIX) бӀаьшерашка ара Ӏояхка́ хиннача нах бахача моттигий цӀерашта мара.

Географи

ГӀалгӀай Мехка зӀилбухерча оагӀорахьа ЖӀайраха шахьаре лоам улл Къоашке. Эса чӀоже гӀолла хьалводаш хилча ГӀалгӀай лоамен малхбузехьарча оагӀорахьа хул из. ЖӀайрахагара малхбоалехьа 6 километр гаьна улл из, новкъа гӀолла доацаш, нийсса Ӏодусташ хилча. Къоашкеа гоннахьа яда пхьанаш я: Морч, Хьамашке, Аьрзи, Кхерахье.

Сахьата оаса

Къоашке, беррига ГӀалгӀай Мохк мо, МСК (москверча хан) сахьатий зоне уллаш я. Лелаш йолча ханнеи UTC ханнеи юкъе +3:00 (кхо сахьат) башхало я.

Тархьар

Къоашке йоазонца духхьашха маца хьоахаяьй хӀанзехьа белггала ховш дац. Шоай хана ер моттиг тохкаш, укхазарча тархьара гӀишлоех бӀаргтеха хиннараш ба: Л. П. Семёнов, И. П. Щеблыкин, А. И. Робакидзе, Мужахой Макшарип, Чахкенаькъан Жабраил, Т. Агиров.

Белгалдаккхар

Литература

• Агиров Т. А. Горная Ингушетия. Путеводитель по Джейрахскому району и предгорьям (Highland Ingushetia. A Guide to Jeyrakh and Mountain Foothills). — 2-е изд., испр. и доп. — М. : Издательство «Перо», 2021. — 416 с. — ISBN 978-5-00189-455-1.
• Ономастикон Ингушетии : справ.-энцикл. изд. / Сост. Н. Д. Кодзоев, З. Х. Киева. Реценз.: д.п.н., проф. Т. В. Жеребило, к. филол. н., Ф. М. Костоева, Ред.: Х. А. Накостоев, Р. Р. Хайрова; Консультант: Б. А. Хайров; Ингушский НИИ гуманитарных наук имени Ч. Э. Ахриева. — М. : ТПК «Центробланк», 2021. — 120 с. — 500 экз. — ISBN 978-5-91303-022-1.
• Чахкиев Д. Ю. Древности горной Ингушетии / Отв. ред. д.и.н. И. А. Алироев. — Назрань : Министерство культуры Республики Ингушетия, 2003. — Т. I. — 144 + илл. с. — 2000 экз.
• Чахкиев Д. Ю. Древности горной Ингушетии / Отв. ред. д.и.н. И. А. Алироев. — Нальчик : ГП КБР «Республиканский полиграфкомбинат имени Революции 1905 года», 2009. — Т. II. — 122 с. — 1000 экз.

ТӀатовжамаш

• Коды ОКАТО — Джейрахский район Ингушетия республика.